Trước nay, cha mẹ, &ocirc;ng b&agrave; của ch&uacute;ng ta, thậm ch&iacute; cả x&atilde; hội đều rất mong muốn biến con c&aacute;i v&agrave; ch&iacute;nh bản th&acirc;n th&agrave;nh những người "giỏi to&agrave;n diện", đa t&agrave;i, n&agrave;o đ&agrave;n nhạc, n&agrave;o ca h&aacute;t, n&agrave;o To&aacute;n L&yacute;, n&agrave;o Văn Sử. Ch&uacute;ng ta lu&ocirc;n theo đuổi một h&igrave;nh mẫu ho&agrave;n hảo, nhất l&agrave; đ&agrave;n &ocirc;ng hoặc những người bắt đầu c&oacute; học thức c&agrave;ng được kỳ vọng l&agrave; c&aacute;i g&igrave; cũng biết l&agrave;m. Học c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin phải biết sửa điện thoại, điều h&ograve;a, học đại học phải văn thơ lai l&aacute;ng, đ&agrave;n h&aacute;t giỏi. Thực ra, nền văn h&oacute;a đa năng chỉ c&oacute; ở Việt Nam v&agrave; một số nước ch&acirc;u &Aacute;, bởi sang phương T&acirc;y, nếu bạn tr&igrave;nh b&agrave;y trong hồ sơ của m&igrave;nh qu&aacute; nhiều kỹ năng, qu&aacute; nhiều lĩnh vực l&agrave;m việc kh&ocirc;ng li&ecirc;n quan, đ&oacute; l&agrave; một điểm trừ. Người phương T&acirc;y kh&ocirc;ng theo đuổi sự đa t&agrave;i, thay v&agrave;o đ&oacute; l&agrave; sự xuất sắc. Bởi những kinh nghiệm v&agrave; những ph&aacute;t triển trong c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu về x&atilde; hội mới đ&acirc;y cho thấy, biết nhiều, giỏi nhiều chưa chắc đ&atilde; l&agrave; tốt. Dưới đ&acirc;y l&agrave; 3 l&iacute; do l&iacute; giải cho điều n&agrave;y:
<h3 style="text-align: justify;">1. Khi bạn giỏi mọi thứ, thực ra bạn lại chẳng thực sự giỏi một thứ g&igrave;</h3>
Theo những nguy&ecirc;n tắc đ&atilde; được khoa học tri thức ghi nhận th&igrave; nếu bạn muốn giỏi v&agrave; trở th&agrave;nh chuy&ecirc;n gia trong bất cứ một lĩnh vực g&igrave;, d&ugrave; l&agrave; chơi thể thao, lập tr&igrave;nh, viết văn hay soạn nhạc, chơi cờ th&igrave; bạn cũng đều cần bỏ ra khoảng 10.000 giờ luyện tập c&oacute; chủ đ&iacute;ch. Tức l&agrave; nếu một ng&agrave;y bạn bỏ ra 10 tiếng chỉ để l&agrave;m một việc duy nhất th&igrave; phải khoảng 3 năm bạn mới c&oacute; thể trở th&agrave;nh một chuy&ecirc;n gia. Thậm ch&iacute; nếu bạn kh&ocirc;ng biết c&aacute;ch để luyện tập c&oacute; chủ đ&iacute;ch th&igrave; 3 năm bạn bỏ ra cũng chưa thấm v&agrave;o đ&acirc;u. Nghe th&igrave; kh&ocirc;ng to lắm, nhưng để ng&agrave;y n&agrave;o cũng bỏ ra từng đ&oacute; thời gian để "luyện c&ocirc;ng" cho duy nhất một lĩnh vực th&igrave; bạn thực sự cần c&oacute; kỷ luật bản th&acirc;n rất tốt. Nhưng biết l&agrave;m sao được, nếu ghế của cha bạn kh&ocirc;ng to, nh&agrave; bạn kh&ocirc;ng gi&agrave;u, th&igrave; đ&oacute; dường như l&agrave; con đường duy nhất dẫn đến th&agrave;nh c&ocirc;ng.
Vậy n&ecirc;n tr&ecirc;n thế giới n&agrave;y gần như kh&ocirc;ng c&oacute; người c&oacute; khả năng biết tuốt, nhất l&agrave; trong một thế giới tiến bộ nhanh v&agrave; b&ugrave;ng nổ th&ocirc;ng tin như hiện nay. Mỗi người, tr&ecirc;n cuộc đời n&agrave;y chỉ thực sự vĩ đại trong một lĩnh vực hay kỹ năng g&igrave; đ&oacute;, v&agrave; đ&oacute; l&agrave; thứ sẽ nu&ocirc;i sống họ cả cuộc đời. Nếu bạn để Einstein đi sửa m&aacute;y chắc hẳn &ocirc;ng kh&ocirc;ng thể l&agrave;m tốt hơn một thợ cơ kh&iacute;. H&atilde;y biết m&igrave;nh giỏi c&aacute;i g&igrave; v&agrave; ph&aacute;t triển kỹ năng thật xuất sắc chỉ cho lĩnh vực đ&oacute; m&agrave; th&ocirc;i. Con c&aacute; kh&ocirc;ng thể chạy nhanh, cũng kh&ocirc;ng thể leo c&acirc;y, nhưng ở kỹ năng bơi th&igrave; kh&ocirc;ng ai hơn được n&oacute;.
Trường học dạy ch&uacute;ng ta phải c&oacute; điểm cao ở mọi m&ocirc;n, nhưng trường đời chỉ thực sự cần bạn l&agrave; chuy&ecirc;n gia trong một lĩnh vực m&agrave; th&ocirc;i. Bởi ở trường học, khi c&ograve;n nhỏ, ch&uacute;ng ta c&ograve;n chưa biết m&igrave;nh cần g&igrave;, giỏi c&aacute;i g&igrave;, th&iacute;ch g&igrave;, do đ&oacute; ch&uacute;ng ta cần cảm nhận hết c&aacute;c lĩnh vực để lựa chọn c&aacute;i m&agrave; m&igrave;nh theo đuổi, c&ograve;n trường đời, bạn cần phải sử dụng kỹ năng cụ thể để kiếm sống, v&igrave; vậy bạn cần giỏi xuất sắc một thứ. Như c&aacute;c cụ đ&atilde; n&oacute;i, một nghề cho ch&iacute;n c&ograve;n hơn ch&iacute;n nghề. Đừng nhầm lẫn giữa trường học v&agrave; trường đời.
<h3 style="text-align: justify;">2. Kỷ nguy&ecirc;n của m&aacute;y m&oacute;c sắp bắt đầu</h3>
<div class="text_exposed_show">
Nếu c&aacute;c bạn chịu kh&oacute; nghe b&aacute;o đ&agrave;i, thời sự hẳn c&aacute;c bạn cũng đ&atilde; biết ch&uacute;ng ta đang sống v&agrave; tiến tới cuộc c&aacute;ch mạng c&ocirc;ng nghiệp lần thứ 4, với sự &aacute;p đảo của m&aacute;y m&oacute;c trong nhiều lĩnh vực. Vai tr&ograve; của con người v&agrave; m&aacute;y m&oacute;c đang thay đổi. Sẽ c&oacute; rất rất nhiều việc l&agrave;m bị dự đo&aacute;n sẽ biến mất v&agrave; vai tr&ograve; của con người sẽ c&oacute; sự thay đổi cốt l&otilde;i.
Trong cuốn s&aacute;ch Average is Over (Tạm dịch: Sự chấm hết của trung b&igrave;nh), kinh tế gia Tyler Cowen cho rằng kỷ nguy&ecirc;n của sự "b&igrave;nh thường" sắp chấm dứt.
<img style="width: 100%;" src="../../../public_files/b79725eb-29b1-4c72-8cd0-648b185d9e41" alt="post-cai-gi-cung-gioi-tu-tuong-cu-cua-nguoi-viet-tuong-hay-nhung-hoa-do-1" />
Chỉ v&agrave;o chục năm nữa, khi robot bắt đầu thay thế c&aacute;c c&ocirc;ng việc đ&ograve;i hỏi kỹ năng tầm thấp hoặc trung b&igrave;nh, chiến lược sống s&oacute;t duy nhất của bạn l&agrave; phải giỏi ở một thứ, chỉ cần một m&agrave; th&ocirc;i. Nếu bạn d&agrave;n trải mọi thứ m&agrave; chẳng xuất sắc thứ g&igrave;, chắc chắn Robot c&ograve;n l&agrave;m tốt v&agrave; nhanh hơn bạn, bởi n&oacute; kh&ocirc;ng biết mệt v&agrave; c&oacute; bộ nhớ nhanh v&agrave; nhiều kh&ocirc;ng giới hạn. V&igrave; vậy, những kỹ năng tầm trung c&oacute; được bằng những kiến thức nửa vời bạn tra cứu được sẽ dễ d&agrave;ng được m&aacute;y t&iacute;nh v&agrave; robot sao ch&eacute;p, bạn sẽ chẳng c&oacute; lợi thế g&igrave; so với ch&uacute;ng. Tuy nhi&ecirc;n, những kỹ năng đ&ograve;i hỏi chuy&ecirc;n s&acirc;u, s&aacute;ng tạo th&igrave; robot sẽ kh&ocirc;ng thể một sớm một chiều c&oacute; thể l&agrave;m được, v&igrave; vậy khi bạn đủ xuất sắc trong một lĩnh vực, bạn sẽ kh&ocirc;ng lo lắng bị thay thế.
<h3 style="text-align: justify;">3. Giỏi nhiều thứ th&igrave; dễ, nhưng xuất ch&uacute;ng ở một ng&agrave;nh nghề mới thực sự kh&oacute;</h3>
Khi bạn nghe thấy một đứa bạn, vừa đ&aacute;nh đ&agrave;n giỏi, vừa học giỏi, vừa kinh doanh giỏi, vừa l&agrave;m chồng giỏi, vừa l&agrave;m bố giỏi...n&oacute;i chung c&aacute;i g&igrave; cũng giỏi, th&igrave; tốt nhất h&atilde;y xem gia thế của bạn ấy l&agrave; ai trước. Bởi chỉ c&oacute; gia thế tốt mới c&oacute; thể gi&uacute;p bạn ấy c&oacute; thể sống tốt với những kỹ năng ở tầm trung. Bạn ấy sẽ kh&ocirc;ng phải lo về việc ph&acirc;n t&acirc;m kiếm tiền, lo về việc kinh doanh bởi ở cấp dưới c&oacute; h&agrave;ng ng&agrave;n nh&acirc;n vi&ecirc;n v&agrave; trợ l&yacute; lo thay bạn ấy, c&oacute; h&agrave;ng ng&agrave;n mối quan hệ lợi &iacute;ch muốn lấy l&ograve;ng cha bạn ấy v&agrave; cũng chẳng phải lo gia đ&igrave;nh bởi chỉ cần bạn ấy kh&ocirc;ng tệ nạn, ngoại t&igrave;nh th&igrave; c&oacute; đến 99.99% gia đ&igrave;nh sẽ chẳng c&oacute; vấn đề g&igrave;. Bởi mọi vấn đề m&acirc;u thuẫn ph&aacute;t sinh trong gia đ&igrave;nh chủ yếu do thiếu kinh tế m&agrave; th&ocirc;i. Bởi vậy bạn ấy sẽ c&oacute; đủ quỹ thời gian l&agrave;m được những thứ m&agrave; bạn ngưỡng mộ.
Nhưng đa phần, ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng phải ai cũng c&oacute; thể c&oacute; được xuất ph&aacute;t điểm tại vạch đ&iacute;ch. Do đ&oacute;, hầu hết ch&uacute;ng ta vẫn cần phải l&agrave;m mọi thứ từ đầu, v&agrave; bắt đầu ch&uacute;ng ta sẽ thấy quỹ thời gian eo hẹp như thế n&agrave;o. Bạn sẽ c&oacute; thể dễ d&agrave;ng đọc v&agrave;i ba b&agrave;i tổng luận của một vấn đề v&agrave; ch&eacute;m gi&oacute; như th&aacute;nh về lĩnh vực đ&oacute;. T&ocirc;i đ&atilde; gặp những bạn mới đọc về c&ocirc;ng nghệ <a href="../../../kien-thuc/cong-nghe/blockchain/">blockchain</a> hay <a href="../../../kien-thuc/cong-nghe/ai-ml/">machine learning</a> được v&agrave;i ba ng&agrave;y nhưng ch&eacute;m chẳng k&eacute;m ai, nhưng để họ thực sự l&agrave;m một c&aacute;i g&igrave; đ&oacute; s&acirc;u chẳng hạn như x&acirc;y dựng một ứng dụng, tinh chỉnh tham số, chọn lựa thuật to&aacute;n sử dụng th&igrave; thực sự họ đ&atilde; bắt đầu cảm thấy kh&aacute; kh&oacute; khăn chứ chưa kể đến l&agrave;m được thật sự n&oacute; trong thực tế như thế n&agrave;o một c&aacute;ch hiệu quả. Giỏi nhiều th&igrave; dễ, nhưng để xuất ch&uacute;ng ở một lĩnh vực th&igrave; thực sự rất kh&oacute;.
V&igrave; sao?
<img style="width: 100%;" src="../../../public_files/26d7f6bc-533c-42b7-abfb-cd20ebf73203" alt="post-cai-gi-cung-gioi-tu-tuong-cu-cua-nguoi-viet-tuong-hay-nhung-hoa-do-2" />
Bởi bạn phải cực kỳ ki&ecirc;n nhẫn. Ki&ecirc;n nhẫn kh&ocirc;ng phải dễ d&agrave;ng. N&oacute; đau đớn v&agrave; cực kỳ nhọc nhằn. Th&agrave;nh c&ocirc;ng chưa bao giờ l&agrave; dễ. Tập trung v&agrave;o một điểm mạnh của m&igrave;nh v&agrave; đưa n&oacute; l&ecirc;n "cấp" cao nhất chưa bao giờ l&agrave; dễ d&agrave;ng. Bạn sẽ gặp kh&oacute; khăn, bạn sẽ nản v&agrave; muốn nhảy v&ograve;ng quanh để giỏi ở mọi thứ, nhưng đ&oacute; l&agrave; c&aacute;i bẫy. Bởi l&agrave;m một thứ qu&aacute; l&acirc;u sẽ khiến bạn rất nh&agrave;m ch&aacute;n, rất đau khổ, rất nản, thậm ch&iacute; chẳng c&ograve;n ch&uacute;t động lực n&agrave;o.
Ngay cả với người bạn đa t&agrave;i của ch&uacute;ng ta, được thi&ecirc;n ph&uacute; ở vạch đ&iacute;ch cũng vậy. Họ c&oacute; thể rất giỏi, rất đa t&agrave;i, nhưng nếu để họ vươn l&ecirc;n đến đỉnh cao th&igrave; vẫn l&agrave; cả một chặng đường kh&oacute; nhọc. V&agrave; tr&ecirc;n thực tế, bạn sẽ thấy rất &iacute;t người c&oacute; th&agrave;nh tựu xuất sắc.
Chỉ những người thực sự vượt qua được c&aacute;i r&agrave;o cảm đau khổ ấy, sẵn s&agrave;ng ki&ecirc;n nhẫn từng ch&uacute;t, từng ch&uacute;t một mới c&oacute; khả năng đi đến cuối c&ugrave;ng.
Thời trai trẻ, đừng l&atilde;ng ph&iacute;. Mỗi người chỉ c&oacute; một thời thanh xu&acirc;n.
"Tạm được l&agrave; chưa đủ." Chắc chắc bạn sẽ c&oacute; những vị sếp dễ t&iacute;nh, m&agrave; khi bạn nộp một sản phẩm chưa ho&agrave;n hảo nhất với sức lực của m&igrave;nh, họ đ&atilde; khen "Em l&agrave;m tốt rồi". C&aacute;i lợi của việc n&agrave;y l&agrave; bạn cảm thấy được tr&acirc;n trọng, nhưng thực ra &ocirc;ng sếp đang l&agrave;m hại bạn. Tư duy hời hợt đang giết chết ch&uacute;ng ta, ch&uacute;ng ta đang l&agrave;m ra những sản phẩm chấp nhận được để đối ph&oacute;, nhưng chẳng thực sự giỏi, chẳng thực sự l&agrave;m được g&igrave;. Sự tạm chấp nhận được ấy đang giết chết dần chết m&ograve;n ch&uacute;ng ta, m&agrave;i m&ograve;n thời gian v&agrave; &yacute; ch&iacute; của ch&uacute;ng ta để ngăn ch&uacute;ng ta vươn tới những đỉnh cao của sự xuất sắc.
Bạn đừng bị lừa bởi những c&aacute;i bẫy "tạm chấp được". H&atilde;y tập trung v&agrave;o chỉ một lĩnh vực, trở th&agrave;nh chuy&ecirc;n gia h&agrave;ng đầu trong lĩnh vực đ&oacute;, ng&agrave;nh nghề g&igrave; cũng được, v&agrave; bạn sẽ kh&ocirc;ng phải hối hận. Đừng giết chết khả năng của m&igrave;nh ở c&aacute;i m&aacute;c đa t&agrave;i, c&aacute;i g&igrave; cũng l&agrave;m được, c&aacute;i g&igrave; cũng nhận, dự &aacute;n n&agrave;o cũng tham gia nhưng cuối c&ugrave;ng chẳng xuất ch&uacute;ng ở thứ g&igrave;. H&atilde;y theo đuổi sự xuất ch&uacute;ng chứ kh&ocirc;ng phải sự đa năng. C&oacute; thể bạn kh&ocirc;ng biết nhiều thứ, bạn ngưỡng mộ những người đa năng, nhưng bạn sẽ chẳng thể trở th&agrave;nh một người xuất ch&uacute;ng nếu bạn kh&ocirc;ng trả gi&aacute; v&agrave; bỏ qua những thứ c&oacute; vẻ hấp dẫn ấy.
<hr />
Fanpage Facebook:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/tek4.vn/">TEK4.VN</a>&nbsp;
Tham gia cộng đồng để chia sẻ, trao đổi v&agrave; thảo luận:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn/">TEK4.VN - Học Lập Tr&igrave;nh Miễn Ph&iacute;</a>
</div>

Admin

Cái gì cũng giỏi, tư tưởng cũ của người Việt, tưởng hay nhưng hóa dở

Cùng tác giả

Admin

Có liên quan