<p style="text-align: justify;">B&agrave;i viết &ldquo;[Lập tr&igrave;nh C từ 0 đến 1] B&agrave;i 10. C&aacute;c cấu tr&uacute;c điều khiển if&hellip;else, switch&hellip;case v&agrave; goto&rdquo; l&agrave; b&agrave;i viết tiếp theo nằm trong series hướng dẫn học lập tr&igrave;nh C của <a href="https://tek4.vn/" target="_blank" rel="noopener">tek4.vn</a>.</p>
<p style="text-align: justify;">Độc giả c&oacute; thể tham khảo c&aacute;c b&agrave;i viết kh&aacute;c trong series b&agrave;i viết n&agrave;y&nbsp;<a href="https://tek4.vn/lap-trinh-c-co-ban-den-nang-cao/" target="_blank" rel="noopener">tại đ&acirc;y</a></p>
<p style="text-align: justify;">B&agrave;i viết n&agrave;y sẽ cung cấp đến độc giả c&aacute;c cấu tr&uacute;c rẽ nh&aacute;nh v&agrave; c&aacute;ch sử dụng, ứng dụng trong c&aacute;c b&agrave;i tập. Trong loạt b&agrave;i hướng dẫn [Lập tr&igrave;nh C từ 0 đến 1], IDE được sử dụng l&agrave; Code::Blocks</p>
<h1 style="text-align: justify;">1. C&Acirc;U LỆNH, KHỐI LỆNH</h1>
<h2 style="text-align: justify;">1.1. Kh&aacute;i niệm về c&acirc;u lệnh</h2>
<p style="text-align: justify;">Mỗi c&acirc;u lệnh thực hiện một chức năng n&agrave;o&nbsp;đ&oacute; (như lệnh g&aacute;n, lệnh xuất dữ liệu ra m&agrave;n h&igrave;nh), c&acirc;u lệnh c&oacute; thể&nbsp;được viết tr&ecirc;n một hoặc nhiều d&ograve;ng v&agrave;&nbsp;được kết th&uacute;c bằng dấu chấm phẩy (;).</p>
<h2 style="text-align: justify;">1.2. Kh&aacute;i niệm về khối lệnh trong chương tr&igrave;nh C</h2>
<p style="text-align: justify;">Một d&atilde;y c&aacute;c c&acirc;u lệnh&nbsp;được đặt trong cặp dấu { v&agrave; }&nbsp;được gọi một l&agrave; một khối lệnh, khi&nbsp;đ&oacute; khối lệnh n&agrave;y&nbsp;được xem như một c&acirc;u lệnh ri&ecirc;ng lẻ. Những c&acirc;u lệnh của một h&agrave;m, những c&acirc;u lệnh của một cấu tr&uacute;c phải&nbsp;được đặt v&agrave;o dấu {}</p>
<p style="text-align: justify;">C&aacute;c to&aacute;n tử&nbsp;điều khiển cho ph&eacute;p thay đổi trật tự thực hiện c&aacute;c c&acirc;u lệnh (khối lệnh) do đ&oacute; m&aacute;y c&oacute; thể đang từ một c&acirc;u lệnh n&agrave;y nhảy tới thực hiện một c&acirc;u lệnh ở trước, hoặc sau n&oacute;.</p>
<h1 style="text-align: justify;">2. CẤU TR&Uacute;C IF</h1>
<p style="text-align: justify;">Trong C c&oacute; một cấu tr&uacute;c nếu th&igrave; ( if ..) như logic thực tế nếu điều kiện g&igrave; đ&oacute; đ&uacute;ng th&igrave; thực hiện c&aacute;i g&igrave;. Tương tự nếu sai th&igrave; thực hiện c&aacute;i g&igrave; ch&uacute;ng ta lại c&oacute; cấu tr&uacute;c (if..else)</p>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Cấu tr&uacute;c 1:&nbsp; if (biểu thức &ETH;K) &lt;khối lệnh &gt;;<br />Nếu biểu thức ĐK ( điều kiện) đ&uacute;ng th&igrave; thực hiện khối lệnh ph&iacute;a sau c&ograve;n sai th&igrave; thực hiện d&ograve;ng lệnh kh&aacute;c</li>
</ul>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Cấu tr&uacute;c 2: if (biểu thức &ETH;K) &lt;khối lệnh 1&gt;; else &lt;khối lệnh 2&gt;<br />Nếu biểu thức ĐK ( điều kiện) đ&uacute;ng th&igrave; thực hiện khối lệnh ph&iacute;a sau c&ograve;n sai th&igrave; thực hiện khối lệnh thứ 2</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;"><em><strong>2.1. if&nbsp;</strong></em>(biểu thức &ETH;K) &lt;khối lệnh &gt;;</h2>
<p style="text-align: justify;">Nếu biểu thức cho kết quả kh&aacute;c kh&ocirc;ng th&igrave; thực hiện khối lệnh. Nếu khối lệnh c&oacute; từ hai lệnh trở l&ecirc;n th&igrave; phải&nbsp;đặt v&agrave;o dấu { }</p>
<p style="text-align: justify;">V&iacute; dụ:</p>
<table width="70%">
<tbody>
<tr>
<td>
<pre class="language-python"><code>/*Chương tr&igrave;nh minh họa cấu tr&uacute;c if*/
#include &lt;stdio.h&gt;

void main()
{
float number;&amp;nbsp;/* Gi&aacute; trị&amp;nbsp;được nhập bởi người sử dụng. */
printf("Nhập một số trong khoảng từ 1&amp;nbsp;đến 10 =&gt; ");
scanf("%f",&amp;number);
if (number &gt; 5)
printf("Số bạn nhập lớn hơn 5.\n");
printf("%f l&agrave; số bạn nhập.",number);
}</code></pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p>Kết quả:</p>
<pre class="language-python"><code>Nhập một số trong khoảng từ 1 đến 10 =&gt;7
Số bạn nhập lớn hơn 5.
7.000000 l&agrave; số bạn nhập.</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<h2 style="text-align: justify;"><em><strong>2.2. if</strong></em>&nbsp;(biểu thức &ETH;K) &lt;khối lệnh 1&gt; ;<em><strong>&nbsp;else</strong></em>&lt;khối lệnh 2&gt;;</h2>
<p style="text-align: justify;">Nếu biểu thức cho kết quả kh&aacute;c kh&ocirc;ng th&igrave; thực hiện khối lệnh 1, ngược lại th&igrave; cho thực hiện khối lệnh thứ hai.</p>
<p style="text-align: justify;">V&iacute; dụ:</p>
<table width="70%">
<tbody>
<tr>
<td>
<pre class="language-python"><code>/*Chương tr&igrave;nh minh họa cấu tr&uacute;c if . else*/
#include &lt;stdio.h&gt;
void main()
{
   float number; /* Gi&aacute; trị số được nhập bở người sử dụng. */
   printf("\n\n Nhập một số trong khoảng từ 1 đến 10 =&gt;");
   scanf("%f",&amp;number);
   if (number &gt; 5.0)
      printf("Số bạn nhập lớn hơn 5.\n");
   else
       printf("Số bạn nhập nhỏ hơn hoặc bằng 5.\n");
   printf("G&iacute;a trị số bạn nhập l&agrave; %f ",number);
}</code></pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p>Kết quả:</p>
<pre class="language-python"><code>Nhập một số trong khoảng từ 1 đến 10 =&gt;3
Số bạn nhập nhỏ hơn hoặc bằng 5.
Gi&aacute; trị số bạn nhập l&agrave; 7.000000</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p style="text-align: justify;">Lưu &yacute;: Biểu thức &ETH;K phải&nbsp;đặt v&agrave;o dấu ngoặc tr&ograve;n. C cho ph&eacute;p ta viết c&aacute;c cấu tr&uacute;c if lồng v&agrave;o nhau.</p>
<h2 style="text-align: justify;"><em>2.3.</em>B&agrave;i to&aacute;n minh họa:</h2>
<table width="70%">
<tbody>
<tr>
<td>
<pre class="language-python"><code>/*Cấu tr&uacute;c rẽ nh&aacute;nh (if, if.. else) để giải quyết b&agrave;i to&aacute;n :
Nhập v&agrave;o 3 số v&agrave; xuất ra theo thứ tự tăng dần */
#include &lt;stdio.h&gt;
#include &lt;conio.h&gt;
void main()
{
   int a,b,c;
   clrscr();
   printf("Nhap vao 3 so a,b,c:");
   scanf("%d%d%d",&amp;a,&amp;b,&amp;c);
   if (a&gt;b)
   {
      a=a+b; b=a-b; a=a-b;
   }
   if (c&lt;a)
      printf("%d %d %d",c,a,b);
   else if (c&lt;b)
      printf("%d %d %d",a,c,b);
   else
      printf("%d %d %d",a,b,c);
   getch();
}</code></pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p>Kết quả:</p>
<pre class="language-python"><code>Nhap vao 3 so a,b,c: 5 3 7
3 5 7</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<h1 style="text-align: justify;">3.TO&Aacute;N TỬ SWITCH</h1>
<h2 style="text-align: justify;"><strong>3.1.C&uacute; ph&aacute;p</strong></h2>
<pre class="language-python"><code>switch (Biểu thức)
{
   case n1:
      c&aacute;c c&acirc;u lệnh
   case n2:
      c&aacute;c c&acirc;u lệnh
   ....
   case nk:
      c&aacute;c c&acirc;u lệnh
   [default:
   c&aacute;c c&acirc;u lệnh]
}</code></pre>
<p style="text-align: justify;">ni l&agrave; c&aacute;c hằng số nguy&ecirc;n, k&yacute; tự.</p>
<p style="text-align: justify;">Phụ thuộc v&agrave;o gi&aacute; trị của biểu thức viết sau&nbsp;<strong><em>switch</em></strong>, nếu:</p>
<ul style="text-align: justify;">
<li>Gi&aacute; trị n&agrave;y =ni th&igrave; thực hiện c&acirc;u lệnh sau case ni;</li>
<li>Khi gi&aacute; trị biểu thức kh&aacute;c tất cả c&aacute;c ni th&igrave; thực hiện c&acirc;u lệnh sau&nbsp;<strong><em>default</em></strong>&nbsp;nếu co, hoặc tho&aacute;t khỏi c&acirc;u lệnh&nbsp;<strong><em>switch.</em></strong></li>
</ul>
<p style="text-align: justify;">Khi chương tr&igrave;nh&nbsp;đ&atilde; thực hiện xong c&acirc;u lệnh của&nbsp;<strong><em>case</em></strong>&nbsp;ni n&agrave;o&nbsp;đ&oacute; th&igrave; n&oacute; sẽ thực hiện lu&ocirc;n c&aacute;c lệnh thuộc&nbsp;<strong><em>case</em></strong>&nbsp;b&ecirc;n dưới n&oacute; m&agrave; kh&ocirc;ng x&eacute;t lại&nbsp;điều kiện ( do c&aacute;c ni được xem như c&aacute;c nh&atilde;n).&nbsp;<em>V&igrave; vậy,&nbsp;để chương tr&igrave;nh tho&aacute;t khỏi lệnh switch sau khi thực hiện xong một trường hợp, ta d&ugrave;ng lệnh&nbsp;<strong>break</strong>.</em></p>
<p style="text-align: justify;">V&iacute; dụ</p>
<table width="70%">
<tbody>
<tr>
<td>
<pre class="language-python"><code>/*Chương tr&igrave;nh minh họa cấu tr&uacute;c switch*/
#include &lt;stdio.h&gt;
void main()
{
   char selection; /*Dữ liệu được chọn từ người sử dụng. */
   printf("\n\n Chọn từ (A,B hoặc C) để x&aacute;c định:\n");
   printf("A] &ETH;iện thế B] D&ograve;ng điện C] &ETH;iện trở\n");
   printf("Lựa chọn của bạn (A, B, or C) =&gt; ");
   scanf("%c",&amp;selection);
   switch(selection)
   {
      case 'A' : printf("V = I * R"); break;
      case 'B' : printf("I = V / R"); break;
      case 'C' : printf("R = V / I"); break;
      default : printf("Kh&ocirc;ng c&oacute; một chọn lựa n&agrave;o.");
   } /* Kết th&uacute;c switch. */
}</code></pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p>Kết quả:</p>
<pre class="language-python"><code>Chọn từ (A,B hoặc C) để x&aacute;c định:
A] &ETH;iện thế B] D&ograve;ng điện C] &ETH;iện trở
Lựa chọn của bạn (A, B, or C) =&gt; A
V=I*R</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<h2 style="text-align: justify;">3.2.B&agrave;i to&aacute;n minh họa</h2>
<table width="70%">
<tbody>
<tr>
<td>
<pre class="language-python"><code>/* Sử dụng cấu tr&uacute;c switch để xếp loại học sinh theo điểm như sau:
Từ 0 đến 3: K&eacute;m. 4: Yếu. Từ 5 đến 6: Trung b&igrave;nh. Từ 7 đến 8: Kh&aacute;. Từ 9 đến 10: Giỏi.
*/
#include &lt;stdio.h&gt;
void main()
{
   char diem; /* Diểm nhập bởi người sử dụng. */
   printf("\n\nNhap diem\n");
   scanf("%d",&amp;diem);
   switch(diem)
   {
      case 0:
      case 1:
      case 2:
      case 3: printf("Kem\n"); break;
      case 4: printf("Yeu\n"); break;
      case 5:
      case 6: printf("Trung binh\n"); break;
      case 7:
      case 8: printf("Kha\n"); break;
      case 9:
      case 10: printf("Gioi\n"); break;
      default: printf("Vao sai\n");
   }
}</code></pre>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<p>Kết quả:</p>
<p>Nhap diem</p>
<p>9</p>
<p>Gioi</p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<h1 style="text-align: justify;">4. TO&Aacute;N TỬ GOTO</h1>
<p style="font-weight: 400; text-align: justify;">Nh&atilde;n c&oacute; c&ugrave;ng dạng như t&ecirc;n biến v&agrave; c&oacute; dấu hai chấm (: )&nbsp;đứng sau. Nh&atilde;n c&oacute; thể&nbsp;được g&aacute;n cho bất kỳ c&acirc;u lệnh n&agrave;o trong chương tr&igrave;nh.</p>
<p style="font-weight: 400; text-align: justify;"><em>V&iacute; dụ: t:s+=a;/* t l&agrave; nh&atilde;n của c&acirc;u lệnh g&aacute;n */</em></p>
<p style="font-weight: 400; text-align: justify;">C&uacute; ph&aacute;p của to&aacute;n tử&nbsp;<strong>goto</strong></p>
<pre class="language-python"><code>goto nhan;</code></pre>
<p style="font-weight: 400; text-align: justify;">Khi gặp to&aacute;n tử n&agrave;y m&aacute;y sẽ nhảy tới thực hiện c&acirc;u lệnh viết sau từ kh&oacute;a&nbsp;<strong><em>goto</em></strong>.</p>
<p style="text-align: justify;">V&iacute; dụ:</p>
<pre class="language-python"><code>int s=1,a=3;
goto t;/*Nhảy tới thực hiện lệnh sau t*/
++a;
t: s+=a;/*Kết quả s=4, bỏ qua lệnh ++a*/</code></pre>
<p style="text-align: justify;">Ch&uacute; &yacute;:</p>
<ul style="font-weight: 400; text-align: justify;">
<li>C&acirc;u lệnh&nbsp;<strong><em>goto</em></strong>&nbsp;v&agrave; nh&atilde;n cần nằm trong một h&agrave;m.</li>
<li>Kh&ocirc;ng cho ph&eacute;p d&ugrave;ng to&aacute;n tử&nbsp;<strong><em>goto</em></strong>&nbsp;nhảy từ ngo&agrave;i v&agrave;o trong một khối lệnh, tuy nhi&ecirc;n nhảy từ trong ra ngo&agrave;i khối lệnh l&agrave; ho&agrave;n to&agrave;n hợp lệ.</li>
</ul>
<h1 style="text-align: justify;">5. B&Agrave;I TẬP MINH HỌA</h1>
<p style="text-align: justify;"><strong>&nbsp;B&agrave;i 1:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Cho&nbsp;đoạn chương tr&igrave;nh dưới&nbsp;đ&acirc;y, x&aacute;c định kết quả in ra:</p>
<pre class="language-python"><code>#include&lt;stdio.h&gt;
#include&lt;conio.h&gt;
void main()
{
   int a,b=4;
   clrscr();
   switch((a=2)?5:2)
   {
       case 5:b+=2;
       default:a-b--;
       case 2:a--;
   }
   printf("%d %d",a,--b);
   getch();
}</code></pre>
<p style="text-align: justify;">&nbsp;</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>&nbsp;B&agrave;i 2:</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Cho&nbsp;đoạn chương tr&igrave;nh dưới&nbsp;đ&acirc;y, x&aacute;c định kết quả in ra:</p>
<pre class="language-python"><code>#include&lt;stdio.h&gt;
#include&lt;conio.h&gt;
int a=-1,b;
void main()
{
   clrscr();
   while(a&gt;=b&amp;&amp;--b)
   if(a==b
   break;
   printf("%d %d",a,b);
   getch();
}</code></pre>
<p style="text-align: justify;">Ch&uacute;ng ta sẽ kết th&uacute;c &ldquo;[Lập tr&igrave;nh C từ 0 đến 1] B&agrave;i 10. C&aacute;c cấu tr&uacute;c điều khiển if&hellip;else, switch&hellip;case v&agrave; goto&rdquo; trong series [Lập tr&igrave;nh C từ 0 đến 1] ở đ&acirc;y. H&atilde;y c&ugrave;ng đ&oacute;n xem &ldquo;B&agrave;i 11. V&ograve;ng lặp for trong C&rdquo;.</p>
<p style="text-align: justify;">H&atilde;y để lại b&igrave;nh luận v&agrave; theo d&otilde;i series b&agrave;i viết: &ldquo;<a href="https://tek4.vn/tu-khoa/lap-trinh-c-tu-0-den-1/">Lập tr&igrave;nh C từ 0 đến 1</a>&rdquo; để tiếp tục cập nhật những th&ocirc;ng tin mới nhất.</p>

Admin

[Lập trình C từ 0 đến 1] Bài 10. Các cấu trúc điều khiển if…else, switch…case và goto

Cùng tác giả

Admin

Có liên quan