URI l&agrave; một kh&aacute;i niệm tổng qu&aacute;t ra đời trước cả URL nhưng kh&ocirc;ng được nhiều người biết v&igrave; thực tế mọi người thường sử dụng v&agrave; biết đến URL nhiều hơn. B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, t&igrave;nh trạng nhầm lẫn giữa URI v&agrave; URL vẫn lu&ocirc;n diễn ra v&agrave; &iacute;t ai c&oacute; thể ph&acirc;n biệt được ch&uacute;ng. Vậy cụ thể URI l&agrave; g&igrave;? URI v&agrave; URL c&oacute; mối quan hệ như thế n&agrave;o? Tất cả mọi lời giải đ&aacute;p sẽ c&oacute; ngay trong những phần th&ocirc;ng tin của b&agrave;i viết m&agrave; <a title="Tek4.vn" href="https://tek4.vn/">Tek4.vn</a> chia sẻ dưới đ&acirc;y.
<h2 style="text-align: justify;">URI l&agrave; g&igrave;?&nbsp;</h2>
<a href="https://tek4.vn/uri-la-gi">URI</a> (Uniform Resource Identifier) hay nhận t&agrave;i nguy&ecirc;n thống nhất l&agrave; một chuỗi c&aacute;c k&yacute; tự được sử dụng với mục đ&iacute;ch x&aacute;c định t&agrave;i nguy&ecirc;n bằng c&aacute;ch định vị t&agrave;i nguy&ecirc;n hoặc định danh t&agrave;i nguy&ecirc;n hoặc thậm ch&iacute; l&agrave; cả hai. T&agrave;i nguy&ecirc;n ở đ&acirc;y được hiểu l&agrave; c&aacute;c t&agrave;i nguy&ecirc;n mạng như file h&igrave;nh ảnh, c&aacute;c si&ecirc;u văn bản, file video, file &acirc;m thanh,... Việc x&aacute;c định như vậy sẽ cho ph&eacute;p c&aacute;c định danh t&agrave;i nguy&ecirc;n tr&ecirc;n mạng c&oacute; thể dễ d&agrave;ng tương t&aacute;c với nhau bằng c&aacute;ch sử dụng c&aacute;c giao thức cụ thể.
URI cho ph&eacute;p c&aacute;c giao thức tr&ecirc;n internet c&oacute; thể thực hiện c&aacute;c tương t&aacute;c giữa c&aacute;c t&agrave;i nguy&ecirc;n. URI c&oacute; dạng chuỗi k&yacute; tự m&agrave; m&aacute;y chủ định danh t&agrave;i nguy&ecirc;n bao gồm t&ecirc;n, địa chỉ cho c&aacute;c thiết bị được kết nối v&agrave; c&aacute;c nguồn t&agrave;i nguy&ecirc;n kh&aacute;c.
V&iacute; dụ về URI:&nbsp;
<ul style="text-align: justify;">
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">urn:isbn:978-0132350884</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">urn:isbn:0132350882</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1"><a href="https://www.amazon.com/Clean-Code-Handbook-Software-Craftsmanship/dp/0132350882">https://www.amazon.com/Clean-Code-Handbook-Software-Craftsmanship/dp/0132350882</a></li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">https://tek4.vn/</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1"><a href="https://techsharing.co-well.com.vn:3080/uploads/default/original/a1.jpeg">https://techsharing.co-well.com.vn:3080/uploads/default/original/a1.jpeg</a>&nbsp;</li>
</ul>
Với một số URI, tr&igrave;nh duyệt sẽ kh&ocirc;ng thể y&ecirc;u cầu nội dung trực tiếp, tuy nhi&ecirc;n n&oacute; vẫn sẽ định danh duy nhất một t&agrave;i nguy&ecirc;n tr&ecirc;n mạng v&agrave; c&oacute; thể c&oacute; những ứng dụng m&aacute;y chủ tạo ra dịch vụ để URI chuyển th&agrave;nh nội dung m&agrave; tr&igrave;nh duyệt c&oacute; thể y&ecirc;u cầu được.
<img style="width: 700px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" title="Uri l&agrave; một chuỗi k&yacute; tự được sử dụng để x&aacute;c định, nhận dạng một t&ecirc;n hoặc một t&agrave;i nguy&ecirc;n." src="https://tek4.vn/public_files/1d2831c2-b05c-468a-abfe-2b662098ac8d" alt="Uri l&agrave; g&igrave;" />
<h2 style="text-align: justify;">Cấu tr&uacute;c URI</h2>
Một URI sẽ c&oacute; hai tập con bao gồm Bộ định vị t&agrave;i nguy&ecirc;n đồng nhất URL v&agrave; số t&agrave;i nguy&ecirc;n đồng nhất URN. Nếu n&oacute; chỉ chứa một t&ecirc;n th&igrave; n&oacute; sẽ kh&ocirc;ng phải l&agrave; một URL. Do đ&oacute;, hầu như bạn chỉ c&oacute; thể thấy được URL v&agrave; URN thay v&igrave; thấy được trực tiếp URI. URI sẽ c&oacute; cấu tr&uacute;c như sau: URI = scheme:[//authority]path[?query][#fragment]. Trong đ&oacute;:
<ul style="text-align: justify;">
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">Scheme: Giao thức mạng được d&ugrave;ng để truyền dẫn c&aacute;c dữ liệu, giao thức phổ biến c&oacute; thể biết đến như irc, http, ftp, https, mailo,... C&aacute;c giao thức được ph&acirc;n c&aacute;ch với phần c&ograve;n lại bằng k&yacute; tự hai chấm.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">authority: Đ&acirc;y l&agrave; phần tổ hợp chứa th&ecirc;m c&aacute;c phần nhỏ hơn.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">userinfo: Chỉ số n&agrave;y l&agrave; th&ocirc;ng tin của người d&ugrave;ng bao gồm t&ecirc;n đăng nhập t&agrave;i khoản v&agrave; mật khẩu. Th&ocirc;ng tin n&agrave;y chỉ được sử dụng khi URL cần đăng nhập được bảo mật.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">domain: T&ecirc;n miền của website, từ t&ecirc;n n&agrave;y, người d&ugrave;ng c&oacute; thể nhớ sang địa chỉ IP của m&aacute;y chủ web c&oacute; chứa nội dung website đ&oacute;.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">port: Số cổng m&agrave; giao thức sử dụng tr&ecirc;n m&aacute;y chủ:</li>
</ul>
<ul style="text-align: justify;">
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">path: Đ&acirc;y l&agrave; đường dẫn nội bộ trong website được sử dụng để dẫn người d&ugrave;ng đến nội dung website. Giữa thư mục cha v&agrave; thư mục con trong path được ph&acirc;n c&aacute;ch bởi dấu gạch ch&eacute;o.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">query: Đ&acirc;y l&agrave; chuỗi c&aacute;c truy vấn c&oacute; chứa th&ocirc;ng tin theo cặp t&ecirc;n hoặc cặp gi&aacute; trị được gửi đến m&aacute;y chủ web.</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">fragment: Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;c chỉ mục con của nội dung web.</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;">C&aacute;c dạng của URI&nbsp;</h2>
URI kh&ocirc;ng thống nhất m&agrave; n&oacute; chia ra th&agrave;nh c&aacute;c c&aacute;ch kh&aacute;c nhau để nhận diện v&agrave; khai b&aacute;o sự tồn tại của t&agrave;i nguy&ecirc;n với hai nh&aacute;nh ch&iacute;nh l&agrave; URL v&agrave; URN. URL v&agrave; URN cũng ch&iacute;nh l&agrave; c&aacute;c dạng của URI:
<h3 style="text-align: justify;">URL l&agrave; g&igrave;? </h3>
URL (Uniform Resource Locator) l&agrave; một dạng của URI gi&uacute;p người d&ugrave;ng truy cập tr&igrave;nh duyệt thấy được c&aacute;ch lấy t&agrave;i nguy&ecirc;n về một c&aacute;ch ch&iacute;nh x&aacute;c. URL sẽ bao gồm giao thức, t&ecirc;n miền v&agrave; path tới t&agrave;i nguy&ecirc;n m&agrave; n&oacute; định danh.&nbsp;
V&iacute; dụ về URL:&nbsp;
<ul style="text-align: justify;">
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1"><a href="https://techsharing.co-well.com.vn:3080">https://techsharing.co-well.com.vn:3080</a>&nbsp;</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">https://tek4.vn/</li>
</ul>
Như v&iacute; dụ tr&ecirc;n, URL c&oacute; thể kh&ocirc;ng cần thiết chỉ ch&iacute;nh x&aacute;c tới một tập tin hay định dạng cụ thể bởi URL sẽ gi&uacute;p người d&ugrave;ng c&oacute; thể nhận ra được giao thức, path t&agrave;i nguy&ecirc;n cũng như y&ecirc;u cầu trực tiếp. Nội dung nhận được khi được y&ecirc;u cầu sẽ được quyết định v&agrave; trả về t&agrave;i nguy&ecirc;n th&iacute;ch hợp bởi web server. Nội dung đ&oacute; sẽ được gọi l&agrave; Content negotiation. Về cơ bản, đ&acirc;y l&agrave; cơ chế c&oacute; khả năng phục vụ được nhiều phi&ecirc;n bản của t&agrave;i nguy&ecirc;n tr&ecirc;n c&ugrave;ng một URI.
URL l&agrave; một dạng của URI n&ecirc;n tất cả c&aacute;c URL đều c&oacute; thể được coi l&agrave; URI, tuy nhi&ecirc;n kh&ocirc;ng phải URI n&agrave;o cũng được coi l&agrave; URL.
<h3 style="text-align: justify;">URN l&agrave; g&igrave;? </h3>
URN (Uniform Resource Name) l&agrave; một dạng của URI nhưng kh&aacute;c URL ở chỗ n&oacute; sẽ kh&ocirc;ng chỉ cho người d&ugrave;ng giao thức hay c&aacute;ch ch&iacute;nh x&aacute;c nhất để lấy được t&agrave;i nguy&ecirc;n. Thay v&agrave;o đ&oacute;, URN sẽ cung cấp cho người d&ugrave;ng một định danh t&agrave;i nguy&ecirc;n tr&ecirc;n mạng. Định danh n&agrave;y sẽ l&agrave; duy nhất theo thời gian hay hiểu đơn giản hơn định danh n&agrave;y sẽ l&agrave; duy nhất tại mọi thời điểm nếu kh&ocirc;ng c&oacute; bất kỳ biến động n&agrave;o xảy ra.&nbsp;
V&iacute; dụ URN:&nbsp;
<ul style="text-align: justify;">
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">urn:isbn:0132350882</li>
<li style="font-weight: 400;" aria-level="1">uploads/default/original/a1.jpeg</li>
</ul>
Mọi URN c&oacute; thể được coi l&agrave; URI nhưng ngược lại, kh&ocirc;ng phải URI n&agrave;o cũng c&oacute; thể được coi l&agrave; URN.
Kết:
C&oacute; thể bạn thấy URL đ&atilde; kh&aacute; quen thuộc c&ograve;n với URI vẫn c&ograve;n lạ lẫm nhưng thuật ngữ c&ocirc;ng nghệ URI n&agrave;y lại gi&uacute;p &iacute;ch cho bạn rất nhiều trong việc x&aacute;c định t&ecirc;n hay t&agrave;i nguy&ecirc;n c&oacute; tr&ecirc;n trang web. Hiểu r&otilde; URI l&agrave; g&igrave; cũng như c&aacute;c phần th&ocirc;ng tin chi tiết kh&aacute;c m&agrave; Tek4.vn đ&atilde; chia sẻ chắc chắn sẽ gi&uacute;p bạn dễ d&agrave;ng nhận biết được cơ chế sử dụng để truy cập t&agrave;i nguy&ecirc;n, m&aacute;y t&iacute;nh v&agrave; c&aacute;c nguồn lực được đặt tr&ecirc;n c&aacute;c t&agrave;i nguy&ecirc;n đ&oacute;. Nếu bạn vẫn chưa hiểu r&otilde; về URI hay c&oacute; &yacute; kiến cần được giải đ&aacute;p th&igrave; h&atilde;y để lại thắc mắc dưới phần b&igrave;nh luận hoặc li&ecirc;n hệ trực tiếp để Tek4.vn kịp thời phản hồi v&agrave; hỗ trợ bạn nh&eacute;.

Admin

URI là gì? Cấu trúc và các dạng của URI như thế nào?

Cùng tác giả

Admin

Có liên quan