Blockchain l&agrave; một c&ocirc;ng nghệ mới mang t&iacute;nh c&aacute;ch mạng được nghi&ecirc;n cứu gần đ&acirc;y. Tuy nhi&ecirc;n, hiện nay chưa c&oacute; nhiều t&agrave;i liệu đặc biệt l&agrave; tiếng Việt, hệ thống h&oacute;a n&oacute; một c&aacute;ch r&otilde; r&agrave;ng. Gần như mỗi t&agrave;i liệu lại c&oacute; một c&aacute;ch định nghĩa, m&ocirc; tả ri&ecirc;ng l&agrave;m cho n&oacute; c&agrave;ng trở l&ecirc;n m&ocirc;ng lung với những người mới bắt đầu. Với mong muốn cung cấp một t&agrave;i liệu tổng quan nhất, hệ thống nhất về c&ocirc;ng nghệ Blockchain, TEK4.VN x&acirc;y dựng chuỗi b&agrave;i viết "Blockchain cơ bản" nhằm giải quyết những vấn đề m&ocirc;ng lung, kh&oacute; hiểu về Blockchain cho những người mới bắt đầu. Nội dung của chuỗi b&agrave;i viết sẽ bao gồm: tổng quan về c&ocirc;ng nghệ Blockchain, động lực đằng sau tiền điện tử, Bitcoin. Bạn sẽ t&igrave;m hiểu c&aacute;c kh&iacute;a cạnh kh&aacute;c nhau của mật m&atilde;, qu&aacute; tr&igrave;nh tạo v&agrave; x&acirc;y dựng c&aacute;c Khối, Mạng &amp; Khai th&aacute;c khối cũng như nhiều kh&aacute;i niệm kh&aacute;c li&ecirc;n quan đến c&ocirc;ng nghệ Blockchain bao gồm thiết kế mạng Blockchain, c&aacute;c c&ocirc;ng nghệ trong n&acirc;ng cao hiệu năng của Blockchain như Sharding, Off Chain State Channels...
<h2 style="text-align: justify;">Kh&oacute;a học n&agrave;y d&agrave;nh cho ai?</h2>
Chắc hẳn bạn đ&atilde; nghe đến thuật ngữ Blockchain &iacute;t nhất v&agrave;i lần trước đ&acirc;y, bạn đ&atilde; t&igrave;m hiểu n&oacute;, cũng đọc kh&aacute; nhiều t&agrave;i liệu để xem n&oacute; l&agrave; c&aacute;i g&igrave;, tuy nhi&ecirc;n c&oacute; vẻ vẫn kh&aacute; m&ocirc;ng lung, bạn vẫn kh&ocirc;ng thực sự hiểu n&oacute; l&agrave;m việc ra sao. Đừng lo lắng, bởi kh&ocirc;ng chỉ c&oacute; m&igrave;nh bạn gặp t&igrave;nh trạng như vậy. C&oacute; rất nhiều t&agrave;i liệu về Blockchain đến nỗi l&agrave;m bạn như ngập trong c&ocirc;ng nghệ n&agrave;y nhưng lại c&oacute; rất &iacute;t t&agrave;i liệu thống k&ecirc; v&agrave; hệ thống h&oacute;a những nền tảng cơ bản một c&aacute;ch xuy&ecirc;n suốt, do đ&oacute; thực sự rất kh&oacute; để bạn c&oacute; thể tiếp cận n&oacute;. Series b&agrave;i viết&nbsp;Blockchain cơ bản&nbsp;hướng tới việc gi&uacute;p bạn đọc hệ thống h&oacute;a v&agrave; nắm bắt những kiến thức cơ bản, cũng như c&oacute; thể tự x&acirc;y dựng được một Blockchain cơ bản cho bản th&acirc;n.
Nếu bạn mong muốn trở th&agrave;nh một phần của cuộc c&aacute;ch mạng Blockchain, h&atilde;y bỏ ra chưa đến 10 ph&uacute;t mỗi ng&agrave;y để theo d&otilde;i series b&agrave;i viết n&agrave;y. H&atilde;y bắt đầu cuộc h&agrave;nh tr&igrave;nh th&uacute; vị của m&igrave;nh ngay từ b&acirc;y giờ!
<ul style="text-align: justify;">
<li>Bạn muốn t&igrave;m hiểu những điều cơ bản về Blockchain để hiểu xem n&oacute; c&oacute; ứng dụng như thế n&agrave;o?</li>
<li>Bạn muốn tự lập tr&igrave;nh, x&acirc;y dựng một ứng dụng Blockchain cho ri&ecirc;ng m&igrave;nh?</li>
<li>Bạn muốn l&agrave;m việc trong lĩnh vực Blockchain?</li>
</ul>
Nếu c&acirc;u trả lời của bạn l&agrave; c&oacute; cho những c&acirc;u hỏi tr&ecirc;n, th&igrave; xin ch&uacute;c mừng bạn. Series b&agrave;i viết n&agrave;y l&agrave; d&agrave;nh cho bạn.
<h2 style="text-align: justify;">Cần g&igrave; để học Blockchain cơ bản?</h2>
V&igrave; kh&oacute;a học n&agrave;y sẽ bao gồm c&aacute;c kiến thức cơ bản về Blockchain v&agrave; x&acirc;y dựng Blockchain dựa tr&ecirc;n ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh Python, do đ&oacute;, trước khi đi v&agrave;o series Blockchain cơ bản, c&aacute;c bạn n&ecirc;n c&oacute; ch&uacute;t kiến thức về lập tr&igrave;nh, đặc biệt l&agrave; <a href="../../khoa-hoc/lap-trinh-python-can-ban" target="_blank" rel="noopener">lập tr&igrave;nh Python cơ bản</a>, đ&ocirc;i ch&uacute;t về to&aacute;n học cơ bản v&agrave; hiểu về mạng m&aacute;y t&iacute;nh. Nếu chưa biết g&igrave; về những điều tr&ecirc;n, kh&ocirc;ng sao cả, trong c&aacute;c b&agrave;i viết cụ thể ch&uacute;ng ta sẽ c&ugrave;ng t&igrave;m hiểu lại cả những kiến thức n&agrave;y. T&oacute;m lại, điều duy nhất bạn cần l&agrave; đam m&ecirc;.
Hi vọng Blockchain cơ bản sẽ l&agrave; t&agrave;i liệu hệ thống h&oacute;a cơ sở để bạn đọc c&oacute; thể sử dụng để t&igrave;m hiểu v&agrave; h&ograve;a m&igrave;nh v&agrave;o thế giới Blockchain.
Đến đ&acirc;y, ch&uacute;ng ta tạm kết b&agrave;i học n&agrave;y tại đ&acirc;y. Mọi thắc mắc g&oacute;p &yacute;, hỏi đ&aacute;p về kh&oacute;a học, bạn đọc c&oacute; thể gửi đến:
Fanpage Facebook:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/tek4.vn/">TEK4.VN</a>&nbsp;
Tham gia cộng đồng để chia sẻ, trao đổi v&agrave; thảo luận:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn/">TEK4.VN - Học Lập Tr&igrave;nh Miễn Ph&iacute;</a>

Blockchain cơ bản

Trong b&agrave;i học n&agrave;y, ch&uacute;ng ta sẽ c&ugrave;ng nhau t&igrave;m hiểu về nh&oacute;m đ&agrave;o khai th&aacute;c khối, hay Mining pool.
<img style="width: 100%;" src="../../public_files/e91e4918-5f6d-4888-a83c-095e30d3cc56" alt="mining-pool" />
Giả sử ch&uacute;ng ta c&oacute; một mạng lưới thợ đ&agrave;o v&agrave; tất cả đều được kết nối với nhau, ch&uacute;ng c&oacute; chức năng cạnh tranh nhau trong việc giải c&acirc;u đố mật m&atilde; v&agrave; l&agrave; một cuộc cạnh tranh c&ocirc;ng bằng. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; những m&aacute;y đ&agrave;o quy m&ocirc; c&ocirc;ng nghiệp khổng lồ với h&agrave;ng tấn gi&agrave;n khoan cũng tham gia v&agrave;o mạng lưới.
<img style="width: 100%;" src="../../public_files/1a7212c0-6f87-42c3-9f01-4147e3bf5c4f" alt="mining-pool-2" />
V&agrave; trong trường hợp như vậy, l&agrave;m thế n&agrave;o để những m&aacute;y đ&agrave;o nhỏ hơn c&oacute; thể cạnh tranh với những chiếc m&aacute;y khổng lồ. Giả sử ch&uacute;ng ta c&oacute; chiếc m&aacute;y t&iacute;nh x&aacute;ch tay nhỏ b&eacute; của m&igrave;nh v&agrave; sau đ&oacute; c&oacute; h&agrave;ng tấn c&aacute;c gi&agrave;n khoan khổng lồ, l&uacute;c n&agrave;y, việc cạnh tranh sẽ trở n&ecirc;n kh&ocirc;ng c&ocirc;ng bằng. Cơ hội của ch&uacute;ng ta để giải c&acirc;u đố l&agrave; rất thấp. Vậy việc cạnh tranh sẽ xảy ra ra sao?
Bất chấp điều n&agrave;y, c&oacute; một số người mua một gi&agrave;n khoan khai th&aacute;c v&agrave; họ điều h&agrave;nh một gi&agrave;n khoan nhỏ ở trong nh&agrave;, vậy khi cạnh tranh trở n&ecirc;n kh&ocirc;ng c&ocirc;ng bằng th&igrave; những việc như vậy sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n &yacute; nghĩa? Những nỗ lực của họ c&oacute; ho&agrave;n to&agrave;n v&ocirc; &iacute;ch? Thực sự th&igrave; kh&ocirc;ng phải như vậy, sau khi cạnh tranh kh&ocirc;ng c&ocirc;ng bằng bắt đầu xảy ra, những g&igrave; được ph&aacute;t minh l&agrave; Mining pool. C&aacute;c m&aacute;y đ&agrave;o nhỏ thực sự kh&ocirc;ng chỉ khai th&aacute;c một m&igrave;nh, m&agrave; họ sẽ khai th&aacute;c c&ugrave;ng với c&aacute;c m&aacute;y kh&aacute;c v&agrave; c&ugrave;ng tạo n&ecirc;n một nh&oacute;m khai th&aacute;c như sau.
<img style="width: 100%;" src="../../public_files/e308781f-8f8d-4aa4-aa9c-f1dfee0d9f1f" alt="mining-pool-3" />
V&agrave; điều sẽ xảy ra l&agrave; những người khai th&aacute;c sẽ kết hợp sức mạnh băm với nhau, họ kết hợp sức mạnh xử l&yacute; của họ v&agrave;o nh&oacute;m khai th&aacute;c (Mining pool), trong trường hợp n&agrave;y bao gồm nh&oacute;m m&agrave;u xanh v&agrave; m&agrave;u đỏ. Nh&oacute;m khai th&aacute;c cung cấp một dịch vụ m&agrave; trong đ&oacute;, nh&oacute;m khai th&aacute;c (Mining pool) sẽ ph&acirc;n phối c&ocirc;ng việc giữa c&aacute;c thợ đ&agrave;o theo c&aacute;ch ph&ugrave; hợp.
Đ&acirc;y l&agrave; một kh&aacute;i niệm rất quan trọng cần nhớ v&igrave; sẽ kh&ocirc;ng c&oacute; &yacute; nghĩa g&igrave; trong một nh&oacute;m khai th&aacute;c nếu tất cả thợ đ&agrave;o giải quyết c&ugrave;ng một b&agrave;i to&aacute;n, c&ugrave;ng t&igrave;m kiếm một gi&aacute; trị Nonce. Nếu họ thực hiện c&ocirc;ng việc k&eacute;p như vậy (Double work), mục đ&iacute;ch họ kết hợp sức mạnh băm l&agrave; g&igrave;? Một dịch vụ rất quan trọng m&agrave; nh&oacute;m khai th&aacute;c cung cấp l&agrave; n&oacute; ph&acirc;n phối c&acirc;u đố mật m&atilde; giữa c&aacute;c thợ đ&agrave;o. V&agrave; l&agrave;m thế n&agrave;o điều đ&oacute; c&oacute; thể được thực hiện?
Một c&aacute;i nh&igrave;n rất đơn giản về điều đ&oacute; l&agrave; ch&uacute;ng ta nhớ rằng c&oacute; những gi&aacute; trị Nonce hợp lệ m&agrave; ch&uacute;ng ta đang cố gắng t&igrave;m bằng c&aacute;ch sử dụng kỹ thuật Brute force th&ocirc;ng qua c&aacute;c gi&aacute; trị Nonce kh&aacute;c nhau. Trong một nh&oacute;m khai th&aacute;c hoạt động, m&aacute;y t&iacute;nh thứ nhất 1 sẽ đi t&igrave;m gi&aacute; trị Nonce trong khoảng từ 1-1000, m&aacute;y thứ 2 t&igrave;m gi&aacute; trị Nonce trong khoảng từ 1000 đến 2000 v&agrave; cứ như vậy cho c&aacute;c m&aacute;y kh&aacute;c trong nh&oacute;m. V&agrave; sau đ&oacute; những g&igrave; sẽ xảy ra l&agrave; ngay sau khi một trong số c&aacute;c m&aacute;y t&igrave;m thấy gi&aacute; trị Nonce ph&ugrave; hợp, nh&oacute;m khai th&aacute;c n&agrave;y sẽ gi&agrave;nh được phần thưởng v&agrave; ph&iacute; cho khối đ&oacute;. Vậy phần thưởng sẽ được ph&acirc;n chia như thế n&agrave;o giữa c&aacute;c m&aacute;y?
N&oacute; sẽ được chia tỷ lệ thuận với sức mạnh băm m&agrave; ch&uacute;ng đưa v&agrave;o nh&oacute;m khai th&aacute;c. Nếu bạn đặt 10 đ&ocirc; la v&agrave;o v&agrave; người kh&aacute;c đặt 100 đ&ocirc; la, khi chiến thắng, người đặt 100 đ&ocirc; la sẽ nhận được nhiều hơn mười lần so với mức bạn nhận được. Phần đ&oacute;ng g&oacute;p được đo bằng tỷ lệ băm v&agrave; mức sức mạnh t&iacute;nh to&aacute;n bạn đang cung cấp cho nh&oacute;m. Đ&oacute; l&agrave; tất cả những g&igrave; cần l&agrave;m để khai th&aacute;c. C&aacute;c nh&oacute;m khai th&aacute;c thường giống như một trang Web hoặc một tổ chức. Tất cả đều c&oacute; c&aacute;c trang Web m&agrave; bạn c&oacute; thể truy cập, tải xuống phần mềm v&agrave; bắt đầu. Tr&ecirc;n thực tế, c&aacute;c nh&oacute;m khai th&aacute;c kh&ocirc;ng ph&acirc;n biệt đối xử, bất kỳ ai cũng c&oacute; thể tham gia nh&oacute;m, bao gồm cả những gi&agrave;n khoan c&ocirc;ng nghiệp lớn, điều m&agrave; họ l&agrave;m, v&agrave; do đ&oacute; cuộc cạnh tranh sẽ trở n&ecirc;n c&ocirc;ng bằng hơn.
Nh&oacute;m khai th&aacute;c c&agrave;ng c&oacute; nhiều sức mạnh, th&igrave; c&agrave;ng c&oacute; nhiều người chơi. Tuy nhi&ecirc;n, phần thưởng bạn sẽ nhận được c&agrave;ng &iacute;t. N&oacute; giống như một sự đ&aacute;nh đổi. Tất cả đều c&ocirc;ng bằng. C&oacute; một lợi &iacute;ch kh&aacute;c m&agrave; một nh&oacute;m khai th&aacute;c cung cấp l&agrave; họ loại bỏ ho&agrave;n to&agrave;n cơn đau đầu từ c&aacute;c m&aacute;y đ&agrave;o ri&ecirc;ng lẻ. Giả sử bạn mua một m&aacute;y đ&agrave;o tr&ecirc;n một nền tảng mua sắm trực tuyến n&agrave;o đ&oacute;, bạn chỉ cần c&agrave;i đặt n&oacute; trong nh&agrave;, chọn một nh&oacute;m khai th&aacute;c, tải phần mềm v&agrave; cho m&aacute;y đ&agrave;o chạy, thế l&agrave; xong. Những g&igrave; bạn l&agrave;m l&agrave; bạn sử dụng sức mạnh băm của n&oacute; cho nh&oacute;m. Bạn c&agrave;i đặt phần mềm v&agrave; chuyển hướng tất cả sức mạnh t&iacute;nh to&aacute;n đến nh&oacute;m khai th&aacute;c đ&oacute;. Bạn kh&ocirc;ng phải l&agrave;m bất cứ điều g&igrave;. Bạn kh&ocirc;ng cần phải biết Bitcoin hoạt động như thế n&agrave;o v&agrave; kh&ocirc;ng cần phải biết chuỗi khối l&agrave; g&igrave;. Tr&ecirc;n thực tế, rất nhiều thợ đ&agrave;o khai th&aacute;c thực sự sử dụng c&aacute;c gi&agrave;n khoan n&agrave;y, họ thậm ch&iacute; kh&ocirc;ng biết m&igrave;nh đang l&agrave;m g&igrave;. Họ kh&ocirc;ng biết rằng họ thực sự đang giải c&acirc;u đố mật m&atilde; bằng c&aacute;ch đo&aacute;n Nonce. V&agrave; do đ&oacute;, n&oacute; loại bỏ tất cả những đau đầu đ&oacute; từ c&aacute;c thợ đ&agrave;o khai th&aacute;c.
V&agrave; b&acirc;y giờ ch&uacute;ng ta sẽ chuyển sang một số v&iacute; dụ. C&aacute;c bạn c&oacute; thể truy cập v&agrave;o đường dẫn tại <a href="https://www.blockchain.com/charts/pools" target="_blank" rel="noopener">đ&acirc;y</a>.
<img style="width: 100%;" src="../../public_files/6826fc46-1d24-493b-8538-74e76d8d8457" alt="mining-pool-4" />
Sức mạnh để giải c&acirc;u đố mật m&atilde; được ph&acirc;n chia giữa c&aacute;c nh&oacute;m. Ở đ&acirc;y, bạn c&oacute; thể thấy c&aacute;c nh&oacute;m lớn được liệt k&ecirc;. Vậy c&acirc;u hỏi đặt ra l&agrave; tại sao bạn lại chọn tham gia bất kỳ nh&oacute;m n&agrave;o kh&aacute;c ngoại trừ ViaBTC? L&agrave;m thế n&agrave;o để quyết định được l&agrave; n&ecirc;n chọn nh&oacute;m n&agrave;o? Nếu bạn chọn v&agrave;o nh&oacute;m khai th&aacute;c c&oacute; sức mạnh băm lớn, cơ hội chiến thắng sẽ cao hơn v&agrave; bạn sẽ lu&ocirc;n nhận được một phần của phần thưởng tương ứng với tỷ lệ sức mạnh băm của bạn so với những người kh&aacute;c. Đối với những nh&oacute;m kh&aacute;c nhỏ hơn, cơ hội chiến thắng sẽ nhỏ hơn, nhưng nếu bạn tham gia v&agrave;o c&aacute;c nh&oacute;m n&agrave;y, bạn sẽ nhận được tỷ lệ phần thưởng cao hơn một ch&uacute;t,... v&agrave; đ&oacute; l&agrave; một sự đ&aacute;nh đổi.
Ch&uacute;ng ta sẽ chuyển sang một v&iacute; dụ kh&aacute;c, c&aacute;c bạn h&atilde;y click v&agrave;o đường dẫn tại <a href="https://www.buybitcoinworldwide.com/mining/pools/" target="_blank" rel="noopener">đ&acirc;y</a>.
<img style="width: 100%;" src="../../public_files/f390cdcd-ae85-4258-865f-9201033f5930" alt="mining-pool-5" />
Bạn c&oacute; thể thấy rằng Trung Quốc c&oacute; 76% sức mạnh băm (c&oacute; thể số liệu sẽ kh&aacute;c khi bạn đọc b&agrave;i viết n&agrave;y bởi n&oacute; sẽ được cập nhật theo thời gian mới nhất), số lượng nh&oacute;m khai th&aacute;c ở Trung Quốc chiếm tới 76%, sau đ&oacute; l&agrave; Malta v&agrave; một số nước kh&aacute;c. Vậy một c&acirc;u hỏi đặt ra l&agrave; tại sao sức mạnh băm lại tập trung nhiều nhất ở Trung Quốc?
C&acirc;u trả lời l&agrave; về gi&aacute; điện, gi&aacute; điện sẽ quyết định nơi bạn sẽ thiết lập gi&agrave;n khai th&aacute;c của m&igrave;nh hoặc nơi bạn c&oacute; nhiều thợ đ&agrave;o hơn. Điện ở Trung Quốc c&oacute; gi&aacute; rẻ hơn rất nhiều v&agrave; đ&oacute; l&agrave; l&yacute; do tại sao rất nhiều hoạt động khai th&aacute;c đang thực sự diễn ra ở Trung Quốc. Tr&ecirc;n thực tế, đ&ocirc;i khi mọi người đi từ nước ngo&agrave;i đến Trung Quốc hoặc đến c&aacute;c quốc gia c&oacute; gi&aacute; điện thấp hơn chỉ để thiết lập c&aacute;c gi&agrave;n khai th&aacute;c của họ ở đ&oacute;, bởi v&igrave; điện l&agrave; chi ph&iacute; lớn nhất đối với c&aacute;c m&aacute;y đ&agrave;o khai th&aacute;c. Đ&acirc;y l&agrave; một kiến thức th&uacute; vị cần biết. V&igrave; vậy, nếu bạn đang c&oacute; kế hoạch x&acirc;y dựng một hoạt động khai th&aacute;c khổng lồ, h&atilde;y lu&ocirc;n nghĩ đến chi ph&iacute; tiền điện, v&igrave; bạn sẽ cạnh tranh với những nơi c&oacute; gi&aacute; điện rất rẻ, một trong những yếu tố quan trọng quyết định lợi nhuận của bạn khi tham gia v&agrave;o việc khai th&aacute;c n&agrave;y.
Như vậy, trong b&agrave;i học n&agrave;y, ch&uacute;ng ta đ&atilde; hiểu r&otilde; hơn về sức mạnh khai th&aacute;c từ c&aacute;c nh&oacute;m khai th&aacute;c. Hẹn gặp lại c&aacute;c bạn trong b&agrave;i sau!

Các nhóm khai thác (Mining pool)