<pre style="text-align: center;"><em>[___WARNING_ Kh&oacute;a học đang trong qu&aacute; tr&igrave;nh cập nhật nội dung mỗi tuần&nbsp;</em><br /><em>n&ecirc;n kh&ocirc;ng thể tr&aacute;nh khỏi sai s&oacute;t. Rất mong bạn đọc th&ocirc;ng cảm. </em><br /><br /><em>Nếu c&oacute; bất cứ thắc mắc n&agrave;o h&atilde;y inbox tới admin tại <a href="https://www.facebook.com/tek4.vn" target="_blank" rel="noopener">fanpage TEK4.VN</a>&nbsp;</em><br /><em>hoặc thảo luận tại group <a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn" target="_blank" rel="noopener">TEK4.VN- Học Lập Tr&igrave;nh Miễn Ph&iacute;</a>_WARNING___]</em></pre>
<p style="text-align: justify;">Học lập tr&igrave;nh C l&agrave; một trong những y&ecirc;u cầu đầu ti&ecirc;n đối với đa số c&aacute;c sinh vi&ecirc;n c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin. Nhưng đ&acirc;y l&agrave; một trong những nội dung m&agrave; kh&ocirc;ng &iacute;t sinh vi&ecirc;n đều gặp kh&oacute; khăn trong những ng&agrave;y đầu học lập tr&igrave;nh của m&igrave;nh. Bản th&acirc;n t&aacute;c giả cũng đ&atilde; từng trải qua. C&oacute; những vấn đề c&oacute; thể hiểu về mặt t&iacute;nh to&aacute;n nhưng kh&ocirc;ng biết l&agrave;m sao thể hiện bằng chương tr&igrave;nh cho m&aacute;y t&iacute;nh chạy. Hoặc những bỡ ngỡ ban đầu khi học về con trỏ, c&aacute;ch hoạt động của n&oacute; ra sao? Thấu hiểu được những kh&oacute; khăn n&agrave;y n&ecirc;n bản th&acirc;n t&aacute;c giả n&oacute;i ri&ecirc;ng v&agrave; TEK4.VN n&oacute;i chung đ&atilde; x&acirc;y dựng kh&oacute;a học &ldquo;<strong style="font-weight: bold;">Lập tr&igrave;nh C cơ bản đến n&acirc;ng cao</strong>&rdquo; n&agrave;y với mong muốn sẽ gi&uacute;p những bạn mới tiếp cận với lập tr&igrave;nh hoặc đ&atilde; tiếp cận nhưng gặp kh&oacute; khăn với n&oacute;.</p>
<h2 style="text-align: justify;">Nội dung kh&oacute;a học</h2>
<p style="text-align: justify;"><strong style="font-weight: bold;">Kh&oacute;a học Lập tr&igrave;nh C cơ bản đến n&acirc;ng cao</strong> được thiết kế cho c&aacute;c lập tr&igrave;nh vi&ecirc;n muốn t&igrave;m hiểu ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C từ đầu. Kh&oacute;a học n&agrave;y sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ hiểu biết về ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C từ đ&oacute; gi&uacute;p bạn c&oacute; thể tự học v&agrave; t&igrave;m hiểu cũng như sử dụng C ở cấp độ&nbsp; cao hơn. Nội dung ch&iacute;nh của kh&oacute;a học sẽ bao gồm:</p>
<ul style="text-align: justify;">
<li>C&aacute;ch thức viết v&agrave; chạy chương tr&igrave;nh bằng ng&ocirc;n ngữ C</li>
<li>Biến v&agrave; c&aacute;c kiểu dữ liệu cơ sở trong ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C</li>
<li>C&aacute;ch thức xử l&yacute; nhập xuất dữ liệu chuẩn trong C</li>
<li>Cấu tr&uacute;c rẽ nh&aacute;nh if else</li>
<li>V&ograve;ng lặp trong ng&ocirc;n ngữ C</li>
<li>C&aacute;ch sử dụng mảng trong ng&ocirc;n ngữ C</li>
<li>Sử dụng con trỏ khi lập tr&igrave;nh C</li>
<li>Sử dụng h&agrave;m trong C</li>
<li>L&agrave;m việc với chuỗi k&yacute; tự v&agrave; k&yacute; tự trong C</li>
<li>Kiểu dữ liệu tự định nghĩa c&oacute; cấu tr&uacute;c (struct) trong C</li>
<li>C&aacute;c thao t&aacute;c tr&ecirc;n tệp tin</li>
</ul>
<p style="text-align: justify;">Hi vọng rằng &ldquo;<strong style="font-weight: bold;">Lập tr&igrave;nh C cơ bản đến n&acirc;ng cao</strong> sẽ gi&uacute;p bạn giải quyết những kh&oacute; khăn khi bước ch&acirc;n v&agrave;o thế giới lập tr&igrave;nh đặc biệt l&agrave; lập tr&igrave;nh C. Mọi thắc mắc, hỏi đ&aacute;p c&oacute; thể đăng trực tiếp tại phần b&igrave;nh luận của b&agrave;i hoặc inbox đến Fanpage của&nbsp;<a style="background: transparent; transition: all 0.2s linear 0s; color: #dd3333; outline: none 0px; text-decoration: none;" href="https://www.facebook.com/tek4.vn/">TEK4.VN</a>.</p>
<p style="text-align: justify;">Giờ h&atilde;y bắt đầu ngay n&agrave;o!</p>

Lập trình C cơ bản

<p style="text-align: justify;">Như đ&atilde; học trong b&agrave;i trước, trong ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C, c&aacute;c gi&aacute; trị c&oacute; thể lưu dưới dạng kiểu số nguy&ecirc;n, số thực dấu chấm động, k&yacute; tự hay chuỗi k&yacute; tự. Để hiển thị đ&uacute;ng c&aacute;c kiểu dữ liệu n&agrave;y, ch&uacute;ng ta cần phải sử dụng c&aacute;c c&ocirc;ng cụ x&aacute;c định định dạng tương ứng của n&oacute; được gọi l&agrave; c&aacute;c chuỗi định dạng trong C.</p>
<p style="text-align: justify;">Bạn h&atilde;y thử thực thi v&iacute; dụ sau:</p>
<div class="code-editor__wrapped code-editor__edit__wrapped" style="text-align: justify;">
<table class="code-editor__table">
<tbody>
<tr class="code-editor__edit__row__first">
<td colspan="2">RUN_CODE (*** ph&acirc;n biệt ***)</td>
</tr>
<tr>
<td>C</td>
<td>
<pre class="language-c" data-content="#include &lt;stdio.h&gt;
int main()
{
	int num = 50 ;
	printf(num);
}" data-language="c" data-ace-language="c_cpp" data-name-language="C" data-main-file="main.c"><code>#include &lt;stdio.h&gt;
int main()
{
	int num = 50 ;
	printf(num);
}</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
<p style="text-align: justify;">Bạn sẽ thấy rằng, chương tr&igrave;nh chẳng thấy thực thi g&igrave; cả. L&iacute; do, đ&oacute; l&agrave; tr&igrave;nh bi&ecirc;n dịch đang kh&ocirc;ng hiểu c&aacute;ch thức m&agrave; bạn muốn in ra m&agrave;n h&igrave;nh l&agrave; ứng với kiểu dữ liệu g&igrave;.</p>
<p style="text-align: justify;">[___TIP_Nguy&ecirc;n tắc tương tự cũng sẽ gặp phải khi nhập v&agrave;o gi&aacute; trị từ b&agrave;n ph&iacute;m m&agrave; kh&ocirc;ng được chỉ định ch&iacute;nh x&aacute;c kiểu th&ocirc;ng qua chuỗi định dạng. Ch&uacute;ng ta sẽ quay lại vấn đề n&agrave;y ở trong b&agrave;i về nhập dữ liệu từ b&agrave;n ph&iacute;m ở phần tiếp theo của kh&oacute;a học._TIP___]</p>
<h2 style="text-align: justify;">Nhắc lại về lệnh printf()</h2>
<p style="text-align: justify;">Trong C, h&agrave;m <code>printf()</code> thực hiện việc đưa kết quả ra m&agrave;n h&igrave;nh. C&uacute; ph&aacute;p đầy đủ của h&agrave;m <code>printf()</code> được thể hiện như sau:</p>
<pre class="language-c" data-content="printf(char%20*format%2C%20arg1%2C%20arg2%2C%20%E2%80%A6)" data-language="c" data-ace-language="c_cpp" data-name-language="C" data-main-file="main.c"><code>printf(chuỗi điều khiển, bt1, bt2, &hellip;)</code></pre>
<p style="text-align: justify;">Ở đ&acirc;y, <code>bt1</code>, <code>bt2</code>,... l&agrave; c&aacute;c biểu thức m&agrave; gi&aacute; trị của ch&uacute;ng cần được đưa ra m&agrave;n h&igrave;nh. Chuỗi điều khiển gồm ba loại k&yacute; tự:</p>
<ul style="text-align: justify;">
<li style="text-align: justify;">K&yacute; tự điều khiển việc xuống đầu d&ograve;ng tiếp theo (<code>\n</code>).</li>
<li style="text-align: justify;">C&aacute;c k&yacute; tự hiển thị (ch&iacute;nh l&agrave; c&aacute;c chuỗi k&yacute; tự như <code>Hello World</code> m&agrave; ch&uacute;ng ta đ&atilde; học ở b&agrave;i trước)</li>
<li style="text-align: justify;">C&aacute;c chuỗi định dạng d&ugrave;ng để m&ocirc; tả kiểu c&aacute;ch đưa ra của c&aacute;c gi&aacute; trị. Mỗi gi&aacute; trị <code>bt1</code>, <code>bt2</code>,... in ra cần c&oacute; một đặc tả tương ứng.</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;">Chuỗi định dạng v&agrave; kiểu dữ liệu</h2>
<p style="text-align: justify;">Chuỗi định dạng trong C được sử dụng để nhận đầu v&agrave;o v&agrave; in đầu ra của một loại dữ liệu nhất định. N&oacute; l&agrave; một chuỗi k&yacute; tự đặc biệt để quy định rằng đ&oacute; l&agrave; một chuỗi định dạng v&agrave; sẽ nhận c&aacute;c tham số ph&iacute;a sau tương ứng với thứ tự xuất hiện của chuỗi định dạng đ&oacute;. Một chuỗi định dạng bất kỳ sẽ bắt đầu với k&yacute; tự <code>%</code>. Chuỗi định dạng x&aacute;c định cho tr&igrave;nh bi&ecirc;n dịch biết về loại dữ liệu phải được cung cấp hoặc đầu v&agrave;o v&agrave; loại dữ liệu phải được in tr&ecirc;n m&agrave;n h&igrave;nh theo thứ tự.</p>
<p style="text-align: justify;">Dưới đ&acirc;y l&agrave; một số chuỗi định dạng được quy định cho c&aacute;c kiểu hiển thị dữ liệu trong C:</p>
<table class="table table-bordered" style="border-collapse: collapse; margin-left: auto; margin-right: auto;">
<thead>
<tr>
<th>Chuỗi định dạng</th>
<th>Kiểu dữ liệu</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr>
<td><code>%c</code></td>
<td>Hiển thị 1 k&yacute; tự</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%d</code></td>
<td>Hiển thị một số nguy&ecirc;n c&oacute; dấu</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%e</code> hoặc <code>%E</code></td>
<td>Hiển thị dạng khoa học (10 mũ) của một số thực</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%f</code></td>
<td>Gi&aacute; trị số thực</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%g</code> hoặc <code>%G</code></td>
<td>Tương tự như <code>%e</code> hoặc <code>%E</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%hi</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n c&oacute; dấu (dạng <code>short</code>)</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%hu</code></td>
<td>
<p>Số nguy&ecirc;n kh&ocirc;ng dấu (dạng <code>short</code>)</p>
</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%i</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n kh&ocirc;ng dấu</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%l</code> hoặc <code>%ld</code> hoặc <code>%li</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n d&agrave;i kiểu <code>long</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%lf</code></td>
<td>Số thực độ ch&iacute;nh x&aacute;c k&eacute;p (kiểu <code>double</code>)</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%Lf</code></td>
<td>Long <code>double</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%lu</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n kh&ocirc;ng dấu kiểu <code>long</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%lli</code> hoặc <code>%lld</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n d&agrave;i kiểu <code>long long</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%llu</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n d&agrave;i kh&ocirc;ng dấu kiểu <code>long long</code></td>
</tr>
<tr>
<td><code>%o</code></td>
<td>Biểu diễn dạng b&aacute;t ph&acirc;n</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%p</code></td>
<td>Kiểu con trỏ (địa chỉ)</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%s</code></td>
<td>Chuỗi k&yacute; tự</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%u</code></td>
<td>Số nguy&ecirc;n kh&ocirc;ng dấu</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%x</code> hoặc <code>%X</code></td>
<td>Biểu diễn dạng thập lục ph&acirc;n (Hexa)</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%n</code></td>
<td>In ra kh&ocirc;ng g&igrave; cả</td>
</tr>
<tr>
<td><code>%%</code></td>
<td>In ra k&yacute; tự <code>%</code></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p style="text-align: justify;">[___TIP_Bạn c&oacute; thể kh&aacute; lạ lẫm, thậm ch&iacute; chẳng hiểu g&igrave; về một số kh&aacute;i niệm v&agrave; kiểu chuỗi định dạng trong bảng tr&ecirc;n. Tuy nhi&ecirc;n, đừng lo lắng !!! Ch&uacute;ng ta sẽ lần lượt quay lại ch&uacute;ng khi cần thiết._TIP___]</p>
<p style="text-align: justify;">C&aacute;c chuỗi định dạng tr&ecirc;n quy định kiểu dữ liệu được in ra m&agrave;n h&igrave;nh của biến. Trong bảng tr&ecirc;n ta thấy trong C c&oacute; 3 kiểu dữ liệu phổ biến đ&oacute; l&agrave;:</p>
<p style="padding-left: 40px; text-align: justify;"><strong>1. Kiểu int</strong>- được sử dụng để biểu diễn c&aacute;c số nguy&ecirc;n. Chẳng hạn, <code>4</code>, <code>-43</code>, ... C&oacute; nhiều c&aacute;ch biểu diễn số nguy&ecirc;n kh&aacute;c nhau như số nguy&ecirc;n ngắn (<code>short</code>), số nguy&ecirc;n d&agrave;i (<code>long</code>) hoặc cực d&agrave;i (<code>long long</code>) quy ước độ d&agrave;i v&agrave; độ lớn tối đa c&oacute; thể biểu diễn được.</p>
<p style="padding-left: 40px; text-align: justify;"><strong>2. Kiểu double </strong>- được sử dụng cho c&aacute;c số thực dấu chấm động với số thập ph&acirc;n. Chẳng hạn, <code>34.9</code>, <code>98.2</code>,... Ta cũng c&oacute; thể biểu diễn c&aacute;c số n&agrave;y dưới dạng khoa học tức l&agrave; sử dụng số mũ, chẳng hạn: <code>34.9</code> c&oacute; thể được biểu diễn l&agrave; <code>349e^-1</code>...</p>
<p style="padding-left: 40px; text-align: justify;"><strong>3. Kiểu char</strong>- được sử dụng để biểu diễn kiểu k&yacute; tự. Chẳng hạn, <code>'g'</code>, <code>'('</code>, <code>'-'</code>, ....</p>
<p style="text-align: justify;">Ngo&agrave;i ra, ch&uacute;ng ta c&ograve;n c&oacute; c&aacute;c dạng c&oacute; dấu (<code>signed</code>), kh&ocirc;ng dấu (<code>unsigned</code>) của c&aacute;c kiểu dữ liệu n&agrave;y.</p>
<p style="text-align: justify;">Bảng tr&ecirc;n chỉ ra c&aacute;c chuỗi định dạng cơ bản. Ngo&agrave;i ra ch&uacute;ng ta cũng c&oacute; thể th&ecirc;m một số phần v&agrave;o chuỗi định dạng. Chẳng hạn như:</p>
<ul class="list" style="text-align: justify;">
<li>
<p>K&yacute; hiệu dấu trừ (<code>-</code>) biểu thị việc căn lề tr&aacute;i. Tức l&agrave; chuỗi in ra sẽ được căn bắt đầu từ đầu d&ograve;ng b&ecirc;n tr&aacute;i</p>
</li>
<li>
<p>Số đằng sau dấu <code>%</code> chỉ định độ d&agrave;i tối thiểu khi in ra m&agrave;n h&igrave;nh. Nếu chuỗi in ra nhỏ hơn độ d&agrave;i tối thiểu, n&oacute; sẽ được đệm th&ecirc;m c&aacute;c dấu c&aacute;ch sao cho đủ độ d&agrave;i tối thiểu.</p>
</li>
<li>
<p>Dấu chấm (<code>.</code>) được sử dụng để ngăn c&aacute;ch trường độ d&agrave;i v&agrave; độ ch&iacute;nh x&aacute;c.</p>
</li>
</ul>
<p style="text-align: justify;">Để hiểu r&otilde; hơn về &yacute; nghĩa của c&aacute;c chuỗi định dạng tr&ecirc;n, ta xem x&eacute;t v&iacute; dụ sau:</p>
<div class="code-editor__wrapped code-editor__edit__wrapped" style="text-align: justify;">
<table class="code-editor__table">
<tbody>
<tr class="code-editor__edit__row__first">
<td colspan="2">RUN_CODE (*** ph&acirc;n biệt ***)</td>
</tr>
<tr>
<td>C</td>
<td>
<pre class="language-c" data-content="#include &lt;stdio.h&gt; 
  
main() { 
   //printing character data
   char ch = 'B'; 
   printf(" data-language="c" data-ace-language="c_cpp" data-name-language="C" data-main-file="main.c"><code>#include &lt;stdio.h&gt;
  
int main() { 
   //Biểu diễn dữ liệu k&yacute; tự
   char ch = 'B'; 
   printf("%c\n", ch);  
    
   //Biểu diễn số nguy&ecirc;n bằng %d hoặc %i
   int x = 45, y = 90; 
   printf("%d\n", x); 
   printf("%i\n", y); 
   float f = 12.67; 
   //In số thực 
   printf("%f\n", f); 
   printf("%e\n", f); // Biểu diễn số dưới dạng số mũ 10
    
   int a = 67; 
   printf("%o\n", a); // Biểu diễn dưới dạng b&aacute;t ph&acirc;n
    
   printf("%x\n", a); // Biểu diễn dưới dạng thập lục ph&acirc;n (16)
    
   char str[] = "Hello World"; 
   printf("%s\n", str); 
    
   printf("%20s\n", str); //Dịch chuyển chuỗi sang phải 20 k&yacute; tự
   printf("%-20s\n", str); // Căn lề b&ecirc;n tr&aacute;i
   printf("%20.5s\n", str); //shift to the right 20 characters including the string, and print string up to 5 character 
   printf("%-20.5s\n", str); //left align and print string up to 5 character 
}</code></pre>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
<p style="text-align: justify;">Kết quả đầu ra:</p>
<pre class="language-c" data-content="B%0A45%0A90%0A12.670000%0A1.267000e%2B001%0A103%0A43%0AHello%20World%0AHello%20World%0AHello%20World%0AHello%0AHello" data-language="c" data-ace-language="c_cpp" data-name-language="C" data-main-file="main.c"><code>B
45
90
12.670000
1.267000e+01
103
43
Hello World
         Hello World
Hello World         
               Hello
Hello          </code></pre>
<p style="text-align: justify;">Như vậy, trong b&agrave;i n&agrave;y, ch&uacute;ng ta đ&atilde; biết rằng, để in ra c&aacute;c gi&aacute; trị của biến ch&uacute;ng ta phải sử dụng c&aacute;c chuỗi định dạng để tr&igrave;nh bi&ecirc;n dịch hiểu được cần in ra dạng dữ liệu g&igrave; v&agrave; định dạng in ra như thế n&agrave;o. Tiếp theo ta h&atilde;y thực h&agrave;nh với một b&agrave;i tập đơn giản về in ra dữ liệu kiểu <code>char</code> v&agrave; <code>double</code>.</p>

Chuỗi định dạng và kiểu dữ liệu trong C