C++ l&agrave; ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh được ph&aacute;t triển trực tiếp từ ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C bởi Bjarne Stroustrup với c&aacute;c t&iacute;nh năng bổ sung như lập tr&igrave;nh hướng đối tượng, xử l&yacute; ngoại lệ,...Lập tr&igrave;nh C++ gần như l&agrave; một m&ocirc;n học bắt buộc trong chương tr&igrave;nh học của c&aacute;c ng&agrave;nh Khoa học m&aacute;y t&iacute;nh, hay c&ocirc;ng nghệ phần mềm,...của nhiều trường đại học lớn tr&ecirc;n thế giới v&agrave; Việt Nam. L&iacute; do l&agrave; bởi n&oacute; vừa cung cấp những t&iacute;nh năng v&agrave; kh&aacute;i niệm n&acirc;ng cao của c&aacute;c ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh bậc cao như lập tr&igrave;nh hướng đối tượng lẫn cho ph&eacute;p xử l&yacute; tương t&aacute;c trực tiếp với m&aacute;y t&iacute;nh như những ng&ocirc;n ngữ bậc thấp với c&aacute;c kh&aacute;i niệm về con trỏ v&agrave; địa chỉ. N&oacute; vừa đủ đơn giản để c&oacute; thể dễ học nhưng cũng đủ phức tạp để bắt người học c&oacute; thể x&acirc;y dựng tư duy lập tr&igrave;nh từ những kh&aacute;i niệm v&agrave; c&aacute;ch thức giải quyết vấn đề từ mặt gốc rễ nhất.
Ngo&agrave;i &yacute; nghĩa về mặt học tập, C++ c&ograve;n l&agrave; một ng&ocirc;n ngữ đa mục đ&iacute;ch được thiết kế để sử dụng cho việc ph&aacute;t triển c&aacute;c ứng dụng trong nhiều lĩnh vực kh&aacute;c nhau. Ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh C++ được ứng dụng trong nhiều mảng bao gồm:
<ul style="text-align: justify;">
<li>X&acirc;y dựng c&aacute;c hệ điều h&agrave;nh v&agrave; Lập tr&igrave;nh hệ thống (như c&aacute;c driver phần cứng, firmware của điện thoại, thiết bị th&ocirc;ng minh...).</li>
<li>X&acirc;y dựng tr&igrave;nh duyệt web như Firefox, Chrome,...</li>
<li>Lập tr&igrave;nh c&aacute;c c&ocirc;ng cụ đồ họa v&agrave; tr&ograve; chơi</li>
<li>Lập tr&igrave;nh c&aacute;c hệ quản trị cơ sở dữ liệu</li>
<li>X&acirc;y dựng c&aacute;c hệ thống điện to&aacute;n đ&aacute;m m&acirc;y</li>
<li>Lập tr&igrave;nh c&aacute;c thiết bị nh&uacute;ng v&agrave; IoT (hiện l&agrave; một trong những ng&agrave;nh rất phổ biến hiện nay)</li>
</ul>
N&oacute;i chung tất cả những g&igrave; cần tốc độ thực thi nhanh, mức độ can thiệp s&acirc;u v&agrave;o hệ thống phần cứng th&igrave; lập tr&igrave;nh C++ vẫn l&agrave; một lựa chọn ưu ti&ecirc;n h&agrave;ng đầu. D&ugrave; đ&atilde; c&oacute; rất nhiều c&aacute;c ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh kh&aacute;c ra đời nhưng vai tr&ograve; của C++ cho đến nay vẫn chưa thể được thay thế. Đ&oacute; l&agrave; l&iacute; do tại sao bạn n&ecirc;n ho&agrave;n th&agrave;nh kh&oacute;a học n&agrave;y.
<h2 style="text-align: justify;">Kh&oacute;a học lập tr&igrave;nh C++ cơ bản n&agrave;y sẽ gi&uacute;p bạn:</h2>
<ul style="text-align: justify;">
<li class="udlite-block-list-item-content">Sử dụng th&agrave;nh thạo c&aacute;c kh&aacute;i niệm cơ bản trong lập tr&igrave;nh C++ như biến, kiểu dữ liệu, c&aacute;ch thức v&agrave;o ra dữ liệu.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">Sử dụng th&agrave;nh thạo c&aacute;c cấu tr&uacute;c điều khiển như cấu tr&uacute;c điều kiện, cấu tr&uacute;c lặp trong C++.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">Nắm được v&agrave; sử dụng c&aacute;ch thức lập tr&igrave;nh h&agrave;m để xử l&yacute; c&aacute;c b&agrave;i to&agrave;n bằng C++.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">L&agrave;m quen với kh&aacute;i niệm lập tr&igrave;nh hướng đối tượng (OOP) trong C++.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">Biết c&aacute;ch xử l&yacute; c&aacute;c lỗi khi lập tr&igrave;nh C++.</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;">Bạn cần l&agrave;m g&igrave; để bắt đầu kh&oacute;a học lập tr&igrave;nh C++?</h2>
Kh&oacute;a học n&agrave;y được thiết kế cho cả những người mới bắt đầu do đ&oacute;, những g&igrave; bạn cần l&agrave;:
<div class="udlite-block-list-item udlite-block-list-item-small udlite-block-list-item-tight udlite-block-list-item-neutral udlite-text-sm">
<ul style="text-align: justify;">
<li class="udlite-block-list-item-content">Một chiếc m&aacute;y t&iacute;nh (Windows, Mac, hoặc Linux), thậm ch&iacute; một chiếc điện thoại c&oacute; c&agrave;i tr&igrave;nh duyệt Web.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">KH&Ocirc;NG cần biết trước về C++.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">KH&Ocirc;NG cần bất cứ kinh nghiệm lập tr&igrave;nh n&agrave;o.</li>
<li class="udlite-block-list-item-content">Bạn chỉ cần chăm chỉ, chịu kh&oacute; v&agrave; l&agrave;m theo đ&uacute;ng tiến độ đề ra trong kh&oacute;a học.</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;"> Một số c&acirc;u hỏi thường gặp</h2>
Nếu c&oacute; thắc mắc hoặc kh&oacute; hiểu liệu t&ocirc;i c&oacute; thể t&igrave;m sự trợ gi&uacute;p ở đ&acirc;u?
Lập tr&igrave;nh C++ từ cơ bản đến n&acirc;ng cao được x&acirc;y dựng hướng đến những người mới bắt đầu tiếp cận với C++ n&oacute;i ri&ecirc;ng v&agrave; ng&ocirc;n ngữ lập tr&igrave;nh n&oacute;i chung nhằm gi&uacute;p họ hiểu c&aacute;c kh&aacute;i niệm cơ bản đến n&acirc;ng cao li&ecirc;n quan đến C++. Kh&oacute;a học n&agrave;y được viết cho người mới bắt đầu, v&igrave; vậy ngay cả khi bạn chưa c&oacute; kiến thức về C++ hay lập tr&igrave;nh, bạn cũng sẽ kh&ocirc;ng gặp bất kỳ kh&oacute; khăn n&agrave;o để hiểu c&aacute;c kiến thức được tr&igrave;nh b&agrave;y.
Tuy nhi&ecirc;n, nếu bạn c&oacute; c&aacute;c c&acirc;u hỏi thắc mắc, c&aacute;c bạn c&oacute; thể đặt trực tiếp c&aacute;c c&acirc;u hỏi v&agrave;o trong phần b&igrave;nh luận, đội ngũ quản trị kh&oacute;a học sẽ gi&uacute;p bạn giải đ&aacute;p c&aacute;c thắc mắc một c&aacute;ch nhanh nhất. Hoặc bạn cũng c&oacute; thể đặt c&acirc;u hỏi cho cộng đồng gi&uacute;p đỡ tại trang Hỏi đ&aacute;p của ch&uacute;ng t&ocirc;i. Mọi người lu&ocirc;n sẵn l&ograve;ng gi&uacute;p đỡ v&agrave; chia sẻ với bạn.
Ngo&agrave;i ra, bạn cũng c&oacute; thể tham gia v&agrave;o cộng đồng chung của TEK4.VN để nhận được sự trợ gi&uacute;p:
Fanpage Facebook:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/tek4.vn/">TEK4.VN</a>&nbsp;
Tham gia cộng đồng để chia sẻ, trao đổi v&agrave; thảo luận:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn/">TEK4.VN - Học Lập Tr&igrave;nh Miễn Ph&iacute;</a>
<h3 style="text-align: justify;">T&ocirc;i n&ecirc;n d&ugrave;ng tr&igrave;nh soạn thảo hoặc IDE n&agrave;o trong kh&oacute;a học?</h3>
C&aacute;c bạn c&oacute; thể sử dụng bất cứ một IDE hoặc tr&igrave;nh soạn thảo n&agrave;o quen thuộc chẳng hạn như: CodeBlock, Visual Studio Code. Tất cả m&atilde; nguồn trong kh&oacute;a học đều c&oacute; thể hoạt động tốt tr&ecirc;n tất cả c&aacute;c m&ocirc;i trường n&agrave;y. Ngo&agrave;i ra, TEK4.VN c&ograve;n cung cấp m&ocirc;i trường soạn thảo v&agrave; bi&ecirc;n dịch trực tiếp phục vụ cho c&aacute;c bạn l&agrave;m b&agrave;i v&agrave; tự động đ&aacute;nh gi&aacute; kết quả trực tuyến ngay ở c&aacute;c b&agrave;i tập. Tr&igrave;nh soạn thảo trực tuyến n&agrave;y sẽ được sử dụng để l&agrave;m c&aacute;c b&agrave;i tập trong kh&oacute;a học.
<h3 style="text-align: justify;">L&agrave;m thế n&agrave;o để ho&agrave;n th&agrave;nh kh&oacute;a học n&agrave;y?</h3>
Để ho&agrave;n th&agrave;nh kh&oacute;a học n&agrave;y, bạn cần l&agrave;m đầy đủ c&aacute;c b&agrave;i tập dạng lập tr&igrave;nh v&agrave; dạng trắc nghiệm kiến thức (quiz). C&aacute;c b&agrave;i tập n&agrave;y sẽ được chấm tự động trực tuyến v&agrave; phản hồi lại kết quả ngay lập tức đến người học. Điều n&agrave;y sẽ gi&uacute;p bạn biết tiến độ v&agrave; mức độ nắm bắt kiến thức hiện tại của m&igrave;nh để chủ động điều chỉnh ph&ugrave; hợp.
</div>

Lập trình C++ từ cơ bản đến nâng cao

Trong b&agrave;i học n&agrave;y, ch&uacute;ng ta sẽ t&igrave;m hiểu về c&aacute;ch một thuộc t&iacute;nh của lớp cơ sở c&oacute; thể được sử dụng cho c&aacute;c lớp dẫn xuất v&agrave; c&aacute;ch định nghĩa lớp cơ sở v&agrave; lớp dẫn xuất.
Trong b&agrave;i trước, ch&uacute;ng ta đ&atilde; thấy rằng c&aacute;c thuộc t&iacute;nh của lớp Vehicle được sử dụng bởi 2 lớp c&ograve;n lại (Car v&agrave; Ship).
<h2 style="text-align: justify;"> Lớp dẫn xuất</h2>
Car v&agrave; Ship được coi l&agrave; c&aacute;c lớp dẫn xuất v&igrave; ch&uacute;ng kế thừa c&aacute;c thuộc t&iacute;nh từ lớp Vehicle.
<h3 style="text-align: justify;"> C&aacute;c chế độ kế thừa</h3>
C&oacute; 3 chế độ kế thừa lớp bao gồm <code>private</code>, <code>public</code> v&agrave; <code>protected</code>. C&uacute; ph&aacute;p cơ bản để kế thừa được đưa ra như sau:
<pre class="language-cpp"><code>class derivedClassName : modeOfInheritance baseClassName</code></pre>
Trong đ&oacute;:
<ul>
<li>derivedClassName l&agrave; t&ecirc;n của lớp dẫn xuất.</li>
<li>modeOfInheritance l&agrave; chế độ kế thừa.</li>
<li>baseClassName l&agrave; t&ecirc;n của lớp cơ sở.</li>
</ul>
Ch&uacute;ng ta sử dụng từ kh&oacute;a public để triển khai kế thừa kiểu public.
<img style="width: 600px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://tek4.vn/public_files/07c0ca69-00fd-4077-9430-1f1f1993f5ac" alt="base-class-derived-class-cpp-(ảnh 1)" />
Giờ đ&acirc;y, lớp Car c&oacute; quyền truy cập v&agrave;o c&aacute;c biến th&agrave;nh vi&ecirc;n c&ocirc;ng khai của lớp cơ sở Vehicle v&agrave; dữ liệu được bảo vệ được kế thừa dưới dạng protected v&agrave; dữ liệu ri&ecirc;ng tư (private) kh&ocirc;ng được kế thừa, nhưng n&oacute; c&oacute; thể được truy cập trực tiếp bởi c&aacute;c h&agrave;m th&agrave;nh vi&ecirc;n c&ocirc;ng khai của lớp.
<h2 style="text-align: justify;"> Kế thừa c&ocirc;ng khai</h2>
Ch&uacute;ng ta sẽ cập nhật lớp Car v&agrave; Ship để Kiểu d&aacute;ng, M&agrave;u, Năm, Kiểu v&agrave; h&agrave;m void print_details() c&oacute; thể được kế thừa từ lớp cơ sở Vehicle. V&igrave; vậy, ch&uacute;ng ta loại bỏ c&aacute;c biến v&agrave; h&agrave;m n&agrave;y khỏi c&aacute;c lớp dẫn xuất. V&iacute; dụ sau đ&acirc;y cho thấy c&aacute;c lớp Car v&agrave; Ship kế thừa c&ocirc;ng khai từ lớp cơ sở Vehicle.
<pre class="language-cpp"><code>class Vehicle{
 protected:
 string Make;
 string Color;
 int Year;
 string Model;

 public:
 Vehicle(){
 Make = "";
 Color = "";
 Year = 0;
 Model = "";
 }
 
 Vehicle(string mk, string col, int yr, string mdl){
 Make = mk;
 Color = col;
 Year = yr;
 Model = mdl;
 }

 void print_details(){
 cout &lt;&lt; "Manufacturer: " &lt;&lt; Make &lt;&lt; endl;
 cout &lt;&lt; "Color: " &lt;&lt; Color &lt;&lt; endl;
 cout &lt;&lt; "Year: " &lt;&lt; Year &lt;&lt; endl;
 cout &lt;&lt; "Model: " &lt;&lt; Model &lt;&lt; endl;
 }
};

class Cars: public Vehicle{
 string trunk_size;

 public:
 Cars(){
 trunk_size = "";
 }

 Cars(string mk, string col, int yr, string mdl, string ts)
 :Vehicle(mk, col, yr, mdl){
 trunk_size = ts;
 }

 void car_details(){
 print_details();
 cout &lt;&lt; "Trunk size: " &lt;&lt; trunk_size &lt;&lt; endl;
 }
};

class Ships: public Vehicle{
 int Number_of_Anchors;

 public:
 Ships(){
 Number_of_Anchors = 0;
 }
 
 Ships(string mk, string col, int yr, string mdl, int na)
 :Vehicle(mk, col, yr, mdl){
 Number_of_Anchors = na;
 }

 void Ship_details(){
 print_details();
 cout &lt;&lt; "Number of Anchors: " &lt;&lt; Number_of_Anchors &lt;&lt; endl;
 }
};

int main(){
 Cars car("Chevrolet", "Black", 2010, "Camaro", "9.1 cubic feet");
 car.car_details();
 
 cout &lt;&lt; endl;
 
 Ships ship("Harland and Wolff, Belfast", "Black and whilte",
 1912, "RMS Titanic", 3);
 ship.Ship_details();
}</code></pre>
C&aacute;c d&ograve;ng được đ&aacute;nh dấu trong đoạn m&atilde; tr&ecirc;n chỉ ra c&aacute;ch đạt được t&iacute;nh kế thừa trong C++ bằng c&aacute;ch sử dụng dấu hai chấm v&agrave; đề cập đến chế độ kế thừa.
H&igrave;nh minh họa sau giải th&iacute;ch kh&aacute;i niệm kế thừa trong đoạn m&atilde; tr&ecirc;n:
<img style="width: 600px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://tek4.vn/public_files/6f66807b-4eb9-4ea8-ab06-e6456588b7e1" alt="base-class-derived-class-cpp-(ảnh 2)" />
<h2 style="text-align: justify;"> Giải th&iacute;ch</h2>
Như vậy, c&aacute;c lớp Ship v&agrave; Car c&oacute; quyền truy cập v&agrave;o c&aacute;c h&agrave;m th&agrave;nh vi&ecirc;n c&ocirc;ng khai của lớp cơ sở Vehicle như trong h&igrave;nh minh họa ở tr&ecirc;n. C&aacute;c biến th&agrave;nh vi&ecirc;n dữ liệu c&ocirc;ng khai v&agrave; được bảo vệ c&oacute; thể được truy cập bởi c&aacute;c lớp dẫn xuất.
Trong b&agrave;i học tiếp theo, ch&uacute;ng ta sẽ t&igrave;m hiểu về c&aacute;c h&agrave;m tạo v&agrave; h&agrave;m hủy của lớp cơ sở.

Lớp cơ sở và lớp dẫn xuất