<h2>Giới thiệu</h2>
Kh&oacute;a học n&agrave;y ch&uacute;ng ta sẽ học về Nodejs v&agrave; Database. Cụ thể Database được sử dụng trong kh&oacute;a học n&agrave;y l&agrave; mongodb.
Node.js l&agrave; một nền tảng chạy tr&ecirc;n m&ocirc;i trường V8 JavaScript runtime - một tr&igrave;nh th&ocirc;ng dịch JavaScript cực nhanh chạy tr&ecirc;n tr&igrave;nh duyệt Chrome.&nbsp;
Database (viết tắt l&agrave; DB) l&agrave; nơi lưu trữ c&aacute;c th&ocirc;ng tin, dữ liệu (data) cần thiết cho website. Tuỳ theo từng nhu cầu v&agrave; mục đ&iacute;ch sử dụng, lượng data lưu lại của mỗi người sẽ kh&aacute;c nhau. H&igrave;nh thức data v&ocirc; c&ugrave;ng phong ph&uacute;: chữ viết, con số, k&iacute; hiệu, h&igrave;nh ảnh, &acirc;m thanh,&hellip;
Kh&oacute;a học n&agrave;y cung cấp cho người học những kiến thức về JavaScript v&agrave; Database. Đ&acirc;y l&agrave; một kh&oacute;a học với rất nhiều b&agrave;i tập v&agrave; project dự &aacute;n v&iacute; dụ gi&uacute;p cho người học c&oacute; thể chủ động v&agrave; nắm được c&aacute;ch x&acirc;y dựng v&agrave; xử l&iacute; logic cho website b&ecirc;n ph&iacute;a Back-end. Kh&oacute;a học gi&uacute;p ch&uacute;ng ta học được c&aacute;ch nhận dữ liệu từ người d&ugrave;ng v&agrave; xử l&iacute; ch&uacute;ng như thế n&agrave;o để c&oacute; lưu v&agrave;o Database, v&agrave; trả kết quả đ&oacute; về lưu từ DB về ph&iacute;a front-end
Sau kh&oacute;a học n&agrave;y, bạn c&oacute; thể n&acirc;ng cao c&aacute;c kỹ năng của m&igrave;nh hơn nữa với c&aacute;c kh&oacute;a học n&acirc;ng cao của TEK4.VN như: Lập tr&igrave;nh php, lập tr&igrave;nh python, .... để c&oacute; thể x&acirc;y dựng được website một c&aacute;ch ho&agrave;n thiện, đầy đủ chức năng v&agrave; n&acirc;ng cao th&ecirc;m kiến thức.
<h2>Bạn sẽ đạt được g&igrave; sau kh&oacute;a học n&agrave;y</h2>
<ul>
<li>Học được c&aacute;c kiến thức cơ bản về Nodejs</li>
<li>X&acirc;y dựng một website ho&agrave;n thiện kết hợp giữa front-end v&agrave; back-end.</li>
<li>C&oacute; kiến thức nền tảng về Database</li>
<li>Biết qu&aacute; tr&igrave;nh x&acirc;y dựng website ho&agrave;n chỉnh.</li>
</ul>
<h2 style="text-align: justify;">Kh&oacute;a học n&agrave;y d&agrave;nh cho ai?</h2>
<ul>
<li style="text-align: justify;">Bạn đ&atilde; c&oacute; kiến thức cơ bản về lập tr&igrave;nh HTML, CSS v&agrave; bạn muốn học th&ecirc;m kiến thức để ho&agrave;n thiện website th&igrave; đ&acirc;y l&agrave; kh&oacute;a học d&agrave;nh cho bạn.</li>
<li style="text-align: justify;">Bạn muốn tự tay x&acirc;y dựng một website ho&agrave;n chỉnh với dữ liệu để trang web được linh động, phong ph&uacute;.</li>
<li style="text-align: justify;">C&aacute;c bạn muốn trở th&agrave;nh lập tr&igrave;nh vi&ecirc;n back-end.</li>
</ul>
Kh&oacute;a học n&agrave;y l&agrave; d&agrave;nh cho bạn: Đơn giản, dễ hiểu, thực tế, thực h&agrave;nh trực tiếp ngay sau khi học với nhiều ứng dụng.
<h2 style="text-align: justify;">Bạn cần l&agrave;m g&igrave; để bắt đầu?</h2>
Kh&oacute;a học n&agrave;y được thiết kế cho cả những người mới bắt đầu do đ&oacute;, những g&igrave; bạn cần l&agrave;:
<ul>
<li style="list-style-type: none;">
<ul>
<li class="udlite-block-list-item-content" style="text-align: justify;">Một chiếc m&aacute;y t&iacute;nh (Windows, Mac, hoặc Linux).</li>
<li class="udlite-block-list-item-content" style="text-align: justify;">Bạn n&ecirc;n c&oacute; kiến thức cơ bản về lập tr&igrave;nh, đặc biệt l&agrave; với JavaScript.</li>
<li>Bạn chỉ cần chăm chỉ, chịu kh&oacute; v&agrave; l&agrave;m theo đ&uacute;ng tiến độ đề ra trong kh&oacute;a học.</li>
</ul>
</li>
</ul>

Lập trình Nodejs

Ở b&agrave;i viết trước m&igrave;nh đ&atilde; hướng dẫn cho c&aacute;c bạn về quy tắc đặt t&ecirc;n api theo chuẩn Restful. H&ocirc;m nay ch&uacute;ng ta sẽ hiểu r&otilde; hơn về b&agrave;i học h&ocirc;m trước bằng c&aacute;ch t&igrave;m hiểu qua c&aacute;c v&iacute; dụ cụ thể. N&agrave;o c&ugrave;ng bắt đầu th&ocirc;i.
Ở b&agrave;i học trước ch&uacute;ng ta đ&atilde; học về c&aacute;ch loại method khi ch&uacute;ng ta viết api theo chuẩn Restful bao gồm 1 v&agrave;i method như GET, POST, PUT, DELETE,.... Khi ch&uacute;ng ta viết api th&igrave; c&aacute;c api viết bằng method GET c&oacute; thể gọi trực tiếp bằng tr&igrave;nh duyệt web nhưng đối với c&aacute;c method c&ograve;n lại th&igrave; ch&uacute;ng ta ch&uacute;ng ta sẽ kh&ocirc;ng thể gọi trực tiếp qua tr&igrave;nh duyệt. Vậy l&agrave;m thế n&agrave;o để ch&uacute;ng ta test được c&aacute;c api viết bằng method POST, PUT,... c&acirc;u trả lời l&agrave; d&ugrave;ng một ứng dụng rất phổ biến khi ch&uacute;ng ta lập tr&igrave;nh BackEnd đ&uacute;ng l&agrave; ứng dụng Postman. B&acirc;y giờ m&igrave;nh sẽ hướng dẫn c&aacute;c bạn sử dụng ứng dụng n&agrave;y. Nếu c&aacute;c bạn chưa c&agrave;i đặt ứng dụng Postman th&igrave; c&oacute; thể tải ứng dụng <a href="https://www.postman.com/">tại đ&acirc;y</a>. Sau khi bấm v&agrave;o link tr&ecirc;n bạn sẽ chọn ứng dụng theo hệ điều h&agrave;nh m&agrave; bạn đang sử dụng như trong h&igrave;nh l&agrave; 3 hệ điều cho bạn lựa chọn:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/1b2e59da-876d-4415-b65f-ef3afb83373c" alt="2021-09-16_220813" />
Sau khi tải về v&agrave; c&agrave;i đặt như một ứng dụng b&igrave;nh thường th&igrave; ch&uacute;ng ta bật postman l&ecirc;n v&agrave; được giao diện như sau:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/7ac48e01-f495-4e33-be53-60c4727b22be" alt="giao diện postman" />
Nếu bạn gặp kh&oacute; khăn khi c&agrave;i đặt Postman th&igrave; h&atilde;y đặt c&acirc;u hỏi <a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn/">tại đ&acirc;y</a> để được gi&uacute;p đỡ nh&eacute;.
B&acirc;y giờ ch&uacute;ng ta sẽ ph&acirc;n t&iacute;ch một ch&uacute;t về giao diện Postman:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/10c5b842-b652-40d8-b9c2-58a112e436fb" alt="1" />
Trong h&igrave;nh tr&ecirc;n c&aacute;c bạn c&oacute; thể thấy l&agrave; m&igrave;nh c&oacute; đ&aacute;nh số 1, 2, 3, 4, 5. B&acirc;y giờ m&igrave;nh sẽ giải th&iacute;ch &yacute; nghĩa của c&aacute;c v&ugrave;ng khoanh đỏ v&agrave;o được đ&aacute;nh số:
<ul>
<li>Ở vị tr&iacute; khoanh số 1 l&agrave; nơi chọn c&aacute;c method tương ứng với api v&iacute; dụ l&agrave; GET, POST, PUT, DELETE,...</li>
<li>Ở vị tr&iacute; khoanh số 2 l&agrave; ch&uacute;ng ta&nbsp; c&oacute; thể tạo th&ecirc;m tab request nếu muốn test nhiều hơn 2 api c&ugrave;ng 1 l&uacute;c m&agrave; kh&ocirc;ng phải nhập đi nhập lại api.</li>
<li>Ở vị tr&iacute; khoanh số 3 l&agrave; nơi ch&uacute;ng ta nhập t&ecirc;n api v&iacute; dụ như l&agrave; <a href="http://localhost:3000/api">http://localhost:3000/api</a>, http://localhost:30001,... T&ugrave;y thuộc v&agrave;o cổng server v&agrave; t&ecirc;n api bạn đặt th&igrave; sẽ c&oacute; c&aacute;c t&ecirc;n kh&aacute;c nhau.</li>
<li>Ở vị tr&iacute; khoanh số 4 l&agrave; nơi ch&uacute;ng ta sẽ gửi request n&agrave;y l&ecirc;n server.</li>
<li>Ở vị tr&iacute; khoanh số 5 l&agrave; nơi ch&uacute;ng ta sẽ nhận được kết quả server trả về( dữ liệu n&agrave;y th&igrave; c&oacute; rất nhiều dạng text html, array, string, object,...)</li>
</ul>
Để hiểu r&otilde; hơn c&aacute;ch sử dụng của postman th&igrave; ch&uacute;ng ta sẽ thực h&agrave;nh bằng c&aacute;ch tạo một server đơn giản sau đ&acirc;y. Nếu bạn chưa nắm chắc được kiến thức về c&aacute;ch tạo v&agrave; chạy 1 server nodejs th&igrave; c&aacute;c bạn h&atilde;y xem lại c&aacute;c b&agrave;i trước để c&oacute; thể nhớ lại nh&eacute;. Sau đ&acirc;y l&agrave; v&iacute; dụ:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/f5917c9b-0e41-4729-8e28-74ae0925d5a3" alt="1" />
Ch&uacute;ng ta sẽ x&aacute;c định api trước để khi v&agrave;o postman th&igrave; ch&uacute;ng ta c&oacute; thể chạy cho đ&uacute;ng nh&eacute;:
<ul>
<li>Method của api n&agrave;y l&agrave; method GET</li>
</ul>
<ul>
<li>T&ecirc;n api sẽ l&agrave; <a href="http://localhost:3000">http://localhost:3000</a></li>
</ul>
Sau khi đ&atilde; x&aacute;c định được t&ecirc;n v&agrave; method th&igrave; ch&uacute;ng ta sẽ gắn c&aacute;c gi&aacute; trị kia v&agrave;o postman một c&aacute;ch dễ d&agrave;ng m&agrave; kh&ocirc;ng bị nhầm nh&eacute;. Trước khi điền gi&aacute; trị trong postman c&aacute;c bạn nhớ l&agrave; server của c&aacute;c bạn phải đang chạy nh&eacute;. Trong postman bạn sẽ điền như sau:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/746ae256-eecd-4c60-9bc3-44a51350ce3d" alt="3" />
Như vậy l&agrave; ch&uacute;ng ta đ&atilde; th&agrave;nh c&ocirc;ng test được api m&agrave; kh&ocirc;ng cần d&ugrave;ng đến tr&igrave;nh duyệt. Tiếp theo ch&uacute;ng ta sẽ học c&aacute;ch truyền dữ liệu từ client v&agrave; c&aacute;ch nhận gi&aacute; trị đ&oacute; tr&ecirc;n server nh&eacute;, ch&uacute;ng ta sẽ được v&iacute; dụ lu&ocirc;n về c&aacute;ch sử dụng của c&aacute;c method c&ograve;n lại.
Để client truyền một gi&aacute; trị l&ecirc;n cho server th&igrave; ch&uacute;ng ta sẽ c&oacute; 3 c&aacute;ch sau đ&acirc;y m&agrave; package express hỗ trợ:
<ul>
<li>params</li>
<li>query</li>
<li>body</li>
</ul>
Ở c&aacute;ch truyền d&ugrave;ng params v&agrave; query th&igrave; l&agrave; thực hiện gửi dữ liệu c&ocirc;ng khai bất k&igrave; ai sử dụng đều c&oacute; thể nh&igrave;n thấy gi&aacute; trị đ&oacute;, do vậy 2 c&aacute;ch n&agrave;y thường được d&ugrave;ng khi ch&uacute;ng ta sử dụng để t&igrave;m kiếm, hiển thị một gi&aacute; trị theo một điều kiện cụ thể n&agrave;o đ&oacute;.&nbsp;
Ở c&aacute;ch truyền d&ugrave;ng body th&igrave; ch&uacute;ng ta sẽ l&agrave; truyền b&iacute; mật được tr&igrave;nh duyệt gửi ngầm l&ecirc;n server. Hay n&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c l&agrave; chỉ c&oacute; người d&ugrave;ng y&ecirc;u cầu v&agrave; server mới đọc được gi&aacute; trị ( ngo&agrave;i trừ trường hợp bắt trộm th&ocirc;ng tin từ hacker, nhưng ch&uacute;ng ta sẽ sử dụng c&aacute;ch m&atilde; h&oacute;a k&ecirc;nh truyền ng&agrave;y bằng một c&aacute;ch l&agrave; sử dụng https). Phương thức n&agrave;y thường được sử dụng để nhận gi&aacute; trị từ người d&ugrave;ng( hay l&agrave; từ form m&agrave; người d&ugrave;ng nhập rồi gửi l&ecirc;n server) gửi vậy để tr&aacute;nh lộ th&ocirc;ng tin của người d&ugrave;ng.
Sau đ&acirc;y ch&uacute;ng ta sẽ xem v&iacute; dụ về từng kiểu truyền nh&eacute;.
1. Theo params
Ch&uacute;ng ta c&oacute; đoạn code sau:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/57656981-fa98-4fc6-a1ba-cd3fd4824d56" alt="5" />
Ở h&igrave;nh tr&ecirc;n bạn thấy phần khoanh số 1 l&agrave; t&ecirc;n biến đại diện cho gi&aacute; trị người d&ugrave;ng truyền l&ecirc;n client, v&agrave; tr&ecirc;n server cũng sẽ sử dụng biến n&agrave;y để lấy gi&aacute; trị đ&oacute; ra ( phần khoanh đỏ số 2). Vậy khi n&agrave;o bạn muốn truyền 1 gi&aacute; trị l&ecirc;n server bằng params th&igrave; c&uacute; ph&aacute;p sẽ như sau: /t&ecirc;n-api/:params . Hay n&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c l&agrave; gi&aacute; trị params sẽ c&oacute; dấu : trước api. Đ&acirc;y l&agrave; tr&ecirc;n server c&ograve;n ở client ch&uacute;ng ta sẽ truyền gi&aacute; trị l&ecirc;n như n&agrave;o. H&atilde;y xem trong postman nh&eacute; bằng c&aacute;ch xem h&igrave;nh sau:&nbsp;
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/16a6f7b2-9e11-42c1-a93d-06450cb89d82" alt="6" />
Trong postman l&agrave; ch&uacute;ng ta g&otilde; t&ecirc;n api l&agrave; /api, gi&aacute; trị tuananh l&agrave; gi&aacute; trị biến :name m&agrave; ch&uacute;ng ta đ&atilde; định nghĩa l&ecirc;n server. Sau khi send request l&ecirc;n server th&igrave; server sẽ phản hồi cho ch&uacute;ng ta gi&aacute; trị m&agrave; ch&uacute;ng ta truyền l&ecirc;n. Vậy tr&ecirc;n đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;ch ch&uacute;ng ta truyền gi&aacute; trị l&ecirc;n params. Vậy nếu ch&uacute;ng ta muốn truyền nhiều hơn 2 gi&aacute; trị th&igrave; sao. Tương tự như c&aacute;ch truyền 1 gi&aacute; trị ch&uacute;ng ta chỉ cần định nghĩa một biến nữa để đại diện th&ecirc;m 1 gi&aacute; trị nữa muốn truyền l&ecirc;n, v&iacute; dụ sau đ&acirc;y sẽ minh họa điều đ&oacute;:&nbsp;
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/9ea88aa3-3fec-4c51-8c88-08f22bd23af2" alt="7" />
Ở tr&ecirc;n l&agrave; đoạn code nhận 2 gi&aacute; trị name v&agrave; gender. C&ugrave;ng xem c&aacute;ch client truyền l&ecirc;n nh&eacute;:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/1e047778-e8d3-4172-a9e8-1da328ca2274" alt="8" />
2. Theo query
Đối với cần n&agrave;y th&igrave; ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng cần phải khai b&aacute;o biến như theo params. Thật vậy ch&uacute;ng ta c&ugrave;ng xem nh&eacute;:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/71df93d7-55f3-4f93-a510-dfa00c7dc4d6" alt="9" />
C&ograve;n client sẽ gửi l&ecirc;n như n&agrave;o c&ugrave;ng xem nh&eacute;:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/3764966a-ebe5-4195-8f21-d132c3788398" alt="10" />
C&aacute;c bạn ch&uacute; &yacute; l&agrave; c&uacute; ph&aacute;p truyền l&ecirc;n đ&atilde; kh&aacute;c với kiểu params n&ecirc;n ch&uacute; &yacute; cẩn thận để kh&ocirc;ng bị nhầm nh&eacute;.
3. Theo body
Để c&oacute; thể nhận gi&aacute; trị từ client gửi l&ecirc;n server th&ocirc;ng qua body th&igrave; m&igrave;nh sẽ phải config tr&ecirc;n server như sau:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/c3800ac7-4074-4beb-8f14-de62e31def51" alt="11" />
D&ograve;ng thứ 5, 6 l&agrave; 2 d&ograve;ng config c&oacute; sẵn trong express hỗ trợ việc nhận dữ liệu từ client l&ecirc;n server nh&eacute; n&ecirc;n bạn kh&ocirc;ng phải c&agrave;i th&ecirc;m bất k&igrave; th&ecirc;m package n&agrave;o cả.
Theo d&otilde;i c&aacute;ch gửi v&agrave; nhận gi&aacute; trị từ server phản hồi về trong postman nh&eacute;:
<img style="width: 100%;" src="https://tek4.vn/public_files/7d7f257c-c01b-46ea-adc6-145fdd2685ba" alt="12" />
Trong đ&oacute;:
<ul>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 1 l&agrave; chọn mehtod, v&igrave; api c&oacute; method l&agrave; POST n&ecirc;n ch&uacute;ng ta chọn method l&agrave; post.</li>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 2 l&agrave; chỗ nhập t&ecirc;n api.</li>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 3 l&agrave; chỗ ch&uacute;ng ta sẽ truyền dữ liệu từ client l&ecirc;n server qua body.</li>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 4 l&agrave; chọn để chọn chỗ nhập gi&aacute; trị của biến.</li>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 5 l&agrave; chỗ để nhập biến v&agrave; value.</li>
<li>V&ugrave;ng khoanh đỏ 6 l&agrave; chỗ server trả gi&aacute; trị về cho client.</li>
</ul>
&nbsp;
Tr&ecirc;n đ&acirc;y m&igrave;nh đ&atilde; giới thiệu cho c&aacute;c bạn về c&aacute;ch test c&aacute;c api với một số method kh&aacute;c nhau. Mọi thắc mắc g&oacute;p &yacute;, hỏi đ&aacute;p về kh&oacute;a học, bạn đọc c&oacute; thể gửi đến:
Fanpage Facebook: <a href="TEK4.VN">TEK4.VN</a>
Tham gia cộng đồng để chia sẻ, trao đổi v&agrave; thảo luận:&nbsp;<a href="https://www.facebook.com/groups/tek4.vn/">TEK4.VN - Học Lập Tr&igrave;nh Miễn Ph&iacute;</a>
Hẹn gặp lại c&aacute;c bạn v&agrave;o b&agrave;i tiếp theo: "Giới thiệu về Database".

Hướng dẫn cách gửi dữ liệu từ client lên server và sử dụng postman