Trong thế kỷ 21, an ninh mạng đ&atilde; trở th&agrave;nh một vấn đề địa-ch&iacute;nh trị cực kỳ quan trọng, g&acirc;y ra những thiệt hại khủng khiếp nếu bị x&acirc;m nhập. Những cuộc tấn c&ocirc;ng mạng đều c&oacute; thể g&acirc;y ra hậu quả s&acirc;u rộng, ảnh hưởng đến cả kinh tế lẫn ch&iacute;nh trị.
V&agrave;o năm 2017, một đơn vị t&aacute;c chiến tr&ecirc;n kh&ocirc;ng gian mạng của Nga c&oacute; t&ecirc;n l&agrave; Sandworm đ&atilde; thực hiện một cuộc tấn c&ocirc;ng m&atilde; độc g&acirc;y thiệt hại lớn cho c&aacute;c doanh nghiệp to&agrave;n cầu với gi&aacute; trị ước t&iacute;nh l&ecirc;n đến 1 tỷ đ&ocirc; la Mỹ. Một v&agrave;i năm sau đ&oacute;, v&agrave;o năm 2021, c&aacute;c hacker đ&atilde; x&acirc;m nhập hệ thống của một cơ sở xử l&yacute; nước ở Florida, g&acirc;y nguy hiểm đến nguồn cung cấp nước cho khu vực bằng c&aacute;ch tăng độc t&iacute;nh của hydroxit natri th&ocirc;ng qua lập tr&igrave;nh.
H&atilde;y c&ugrave;ng b&agrave;i viết n&agrave;y t&igrave;m hiểu về một số cuộc tấn c&ocirc;ng mạng ảnh hưởng nhất trong lịch sử nh&eacute;.
<h2>1. Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o Estonia (2007)</h2>
"Chiến tranh lai" l&agrave; một thuật ngữ d&ugrave;ng để m&ocirc; tả một h&igrave;nh thức chiến tranh mới kết hợp nhiều chiến thuật phi qu&acirc;n sự kh&aacute;c nhau, kh&aacute;c với chiến tranh truyền thống. Tuy nhi&ecirc;n, hai b&ecirc;n đối đầu trong chiến tranh lai kh&ocirc;ng nhất thiết phải l&agrave; một quốc gia hoặc một tổ chức phi nh&agrave; nước, m&agrave; c&oacute; thể l&agrave; sự kết hợp giữa to&agrave;n bộ c&aacute;c thế lực đ&oacute;. Theo Bộ Tư lệnh Lực lượng Li&ecirc;n hợp Hoa Kỳ, chiến tranh lai bao gồm c&aacute;c phương tiện v&agrave; hoạt động th&ocirc;ng thường, phi th&ocirc;ng thường, khủng bố v&agrave; tội phạm l&agrave;m mơ hồ v&agrave; đe dọa đối thủ.
Chiến tranh mạng đang trở th&agrave;nh một phần ng&agrave;y c&agrave;ng quan trọng trong "chiến tranh lai", nhưng n&oacute; mới chỉ trở n&ecirc;n phổ biến từ khi Estonia bị tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o năm 2007. Cuộc tấn c&ocirc;ng n&agrave;y đ&atilde; g&acirc;y ra nhiều vấn đề, bao gồm đổ vỡ hạ tầng v&agrave; kinh tế quốc gia Baltic, giao th&ocirc;ng t&ecirc; liệt tr&ecirc;n to&agrave;n quốc, to&agrave;n bộ ng&acirc;n h&agrave;ng v&agrave; trang tin tức trực tuyến bị t&ecirc; liệt. Cuộc tấn c&ocirc;ng xảy ra sau khi ch&iacute;nh quyền Estonia quyết định di chuyển một tượng đ&agrave;i đồng của một l&iacute;nh Li&ecirc;n X&ocirc; từ trung t&acirc;m th&agrave;nh phố Tallinn đến một nghĩa trang qu&acirc;n đội ở ngoại &ocirc; th&agrave;nh phố.
<img style="width: 600px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://tek4.vn/public_files/5d21ef72-1992-4418-9064-90ed4d38a74d" alt="cuoc-tan-cong-mang-vao-estonia" />
Người l&iacute;nh Đồng của Tallinn ở địa điểm mới, 2009.
Việc di chuyển tượng đ&agrave;i g&acirc;y tranh c&atilde;i lớn, khiến phần lớn cư d&acirc;n Nga ở Estonia bực tức, tiến h&agrave;nh bạo loạn v&agrave; cướp b&oacute;c trong hai đ&ecirc;m li&ecirc;n tiếp. Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng sau đ&oacute; đ&atilde; xảy ra, đẩy Estonia v&agrave;o t&igrave;nh thế hỗn loạn.
Một đặc điểm đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; của chiến tranh mạng l&agrave; thường kh&ocirc;ng r&otilde; người chủ mưu ở mỗi cuộc tấn c&ocirc;ng. Điều tương tự cũng đ&atilde; xảy ra trong cuộc tấn c&ocirc;ng ở Estonia v&agrave;o năm 2007, cho đến nay vẫn chưa c&oacute; chứng cứ r&otilde; r&agrave;ng về việc Nga l&agrave; người đứng sau vụ việc. Tuy nhi&ecirc;n, sau 10 năm một quan chức ch&iacute;nh phủ Estonia dấu t&ecirc;n đ&atilde; tiết lộ cho BBC rằng, dấu vết cho thấy cuộc tấn c&ocirc;ng "được tổ chức bởi điện Kremlin v&agrave; c&aacute;c nh&oacute;m tội phạm nguy hiểm, sau đ&oacute; ch&uacute;ng tận dụng cơ hội để tham gia v&agrave; tấn c&ocirc;ng Estonia theo c&aacute;ch ri&ecirc;ng". Như vậy trong c&aacute;c cuộc chiến tranh mạng, việc x&aacute;c định đ&uacute;ng kẻ chủ mưu đứng đằng sau đ&ocirc;i khi sẽ gặp kh&oacute; khăn.
<h2>2. Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng SolarWinds (2020)</h2>
V&agrave;o năm 2020, Mỹ đ&atilde; bị chấn động bởi một cuộc tấn c&ocirc;ng mạng quy m&ocirc; lớn chưa từng c&oacute; trước đ&oacute;, gọi l&agrave; cuộc tấn c&ocirc;ng Sunburst v&agrave;o SolarWinds - một c&ocirc;ng ty phần mềm lớn đặt trụ sở tại Tulsa, Oklahoma. Cuộc tấn c&ocirc;ng n&agrave;y li&ecirc;n quan đến việc x&acirc;m nhập v&agrave;o chuỗi cung ứng của SolarWinds th&ocirc;ng qua phần mềm Orion, được sử dụng bởi nhiều c&ocirc;ng ty đa quốc gia v&agrave; cơ quan ch&iacute;nh phủ.
C&aacute;c&nbsp; hacker được chỉ đạo bởi một gi&aacute;n điệp Nga đ&atilde; đưa m&atilde; độc Sunburst v&agrave;o một bản cập nhật Orion th&ocirc;ng thường, từ đ&oacute; c&oacute; quyền truy cập kh&ocirc;ng giới hạn v&agrave;o h&agrave;ng ngh&igrave;n tổ chức, bao gồm ch&iacute;nh phủ Mỹ, trong v&ograve;ng tối đa 14 th&aacute;ng.
<h2>3. Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o lưới điện Ukraine (2015)</h2>
Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o lưới điện Ukraine đ&atilde; cho thế giới thấy khả năng của Nga&nbsp; khi tham gia v&agrave;o chiến tranh mạng với tầm ảnh hưởng rộng lớn, trong nỗ lực l&agrave;m suy yếu c&aacute;c nước l&aacute;ng giềng. Cuộc tấn c&ocirc;ng n&agrave;y được thực hiện một năm sau khi Crimea s&aacute;p nhập v&agrave; đ&acirc;y được cho l&agrave; thời điểm bắt đầu của cuộc chiến giữa Nga v&agrave; Ukraine. Điều đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; l&agrave; đ&acirc;y l&agrave; cuộc tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o lưới điện th&agrave;nh c&ocirc;ng đầu ti&ecirc;n.
Cuộc tấn c&ocirc;ng được cho l&agrave; do đơn vị t&aacute;c chiến tr&ecirc;n kh&ocirc;ng gian mạng Sandworm của Nga thực hiện. Họ bắt đầu tấn c&ocirc;ng từ trung t&acirc;m điều khiển của Prykarpattyaoblenerg. Sự x&acirc;m nhập n&agrave;y cho ph&eacute;p c&aacute;c hacker chiếm quyền kiểm so&aacute;t hệ thống m&aacute;y t&iacute;nh của một trạm điện, rồi nhanh ch&oacute;ng diễn ra tr&ecirc;n c&aacute;c trạm điện kh&aacute;c. Theo như ước t&iacute;nh, vụ tấn c&ocirc;ng n&agrave;y đ&atilde; l&agrave;m ảnh hưởng đến khoảng 200.000-230.000 c&ocirc;ng d&acirc;n Ukraina.
<h2>4. Cuộc tấn c&ocirc;ng phần mềm độc NotPetya (2017)</h2>
Hai năm sau cuộc tấn c&ocirc;ng v&agrave;o lưới điện của Ukraine, Sandworm lại tiến h&agrave;nh một cuộc tấn c&ocirc;ng mới bằng phần mềm độc nhắm v&agrave;o Ukraine. Tuy nhi&ecirc;n, cuộc tấn c&ocirc;ng n&agrave;y đ&atilde; g&acirc;y ra một số tổn thất tr&ecirc;n to&agrave;n cầu. Ước t&iacute;nh sau cuộc tấn c&ocirc;ng, tổ chức đ&atilde; thiệt hại l&ecirc;n đến 1 tỷ đ&ocirc; la, một con số khổng lồ.
NotPetya được đặt t&ecirc;n như vậy v&igrave; ban đầu n&oacute; giống như một cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware c&oacute; t&ecirc;n l&agrave; Petya, theo t&ecirc;n hệ thống vũ kh&iacute; trong bộ phim James Bond l&agrave; GoldenEye. Tuy nhi&ecirc;n, NotPetya đ&atilde; chứng tỏ m&igrave;nh l&agrave; một mối đe dọa nguy hiểm v&agrave; l&acirc;y lan nhanh ch&oacute;ng hơn. N&oacute; sử dụng lỗ hổng Windows Server Message Block (SMB) để l&acirc;y lan rộng hơn v&agrave; g&acirc;y ra thiệt hại to&agrave;n cầu, tương tự như ransomware WannaCry v&agrave;o năm 2017.
Mặc d&ugrave; NotPetya c&oacute; dấu hiệu của một cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware, nhưng c&aacute;c manh mối nhanh ch&oacute;ng cho thấy động cơ của kẻ chủ mưu l&agrave; nhằm v&agrave;o ch&iacute;nh trị thay v&igrave; t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; Ukraine l&agrave; mục ti&ecirc;u ch&iacute;nh của họ. Điều n&agrave;y được thể hiện th&ocirc;ng qua việc sử dụng phần mềm thuế Ukraina, M.E.Doc, như một c&ocirc;ng cụ để lan truyền m&atilde; độc. Ước t&iacute;nh cho thấy tới 80% số l&acirc;y nhiễm NotPetya đ&atilde; xảy ra tại Ukraine. Tuy nguồn gốc của cuộc tấn c&ocirc;ng vẫn chưa r&otilde; r&agrave;ng, nhưng nhiều người cho rằng nh&oacute;m Lazarus li&ecirc;n kết với Triều Ti&ecirc;n phải chịu tr&aacute;ch nhiệm.
<h2 style="text-align: justify;">5. Cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware WannaCry (2017)</h2>
Được thực hiện c&ugrave;ng năm với NotPetya, cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware nổi tiếng WannaCry sử dụng phương thức tương tự nhưng mức độ ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều. Giống như NotPetya, WannaCry l&acirc;y lan th&ocirc;ng qua lỗ hổng Windows EternalBlue, được đ&aacute;nh cắp v&agrave; r&ograve; rỉ v&agrave;i th&aacute;ng trước cuộc tấn c&ocirc;ng. Nhiều tổ chức trở th&agrave;nh nạn nh&acirc;n của WannaCry v&igrave; chưa tiến h&agrave;nh c&aacute;c bản v&aacute; mới được ph&aacute;t h&agrave;nh gần đ&acirc;y nhằm khắc phục lỗ hổng. WannaCry hoạt động bằng c&aacute;ch tự động l&acirc;y lan tr&ecirc;n mạng, x&acirc;m nhập v&agrave;o m&aacute;y t&iacute;nh rồi m&atilde; h&oacute;a dữ liệu v&agrave; y&ecirc;u cầu một khoản tiền chuộc ($300 Bitcoin trong v&ograve;ng ba ng&agrave;y hoặc $600 trong v&ograve;ng bảy ng&agrave;y) để giải m&atilde; dữ liệu đ&oacute;. Quy m&ocirc; của cuộc tấn c&ocirc;ng WannaCry rất lớn. Europol ước t&iacute;nh khoảng 200.000 m&aacute;y t&iacute;nh bị nhiễm tr&ecirc;n 150 quốc gia. Ở Anh, n&oacute; g&acirc;y ra t&aacute;c động đ&aacute;ng lo ngại đối với NHS, x&acirc;m nhập v&agrave;o 70.000 thiết bị bao gồm m&aacute;y t&iacute;nh, m&aacute;y qu&eacute;t MRI v&agrave; c&aacute;c thiết bị kh&aacute;c. V&igrave; thế, cuộc tấn c&ocirc;ng n&agrave;y đ&atilde; dẫn đến một cuộc điều tra về những lỗ hổng bảo mật của NHS.&nbsp;
Vẫn c&ograve;n rất nhiều tranh c&atilde;i về tổ chức đứng sau vụ tấn c&ocirc;ng n&agrave;y, nhưng những nghi ngờ đang nhằm v&agrave;o Lazarus, một tổ chức li&ecirc;n kết với Triều Ti&ecirc;n.
<img style="width: 600px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://tek4.vn/public_files/f1100e0a-1030-43a9-ac07-313587798caf" alt="WannaCry-ransomware" />
Ảnh chụp m&agrave;n h&igrave;nh ghi ch&uacute; đ&ograve;i tiền chuộc của WannaCry tr&ecirc;n hệ thống bị nhiễm
<h2 style="text-align: justify;">6. Cuộc tấn c&ocirc;ng hệ thống xử l&yacute; nước tại Florida (2021)</h2>
Điều đ&aacute;ng lo ngại l&agrave; c&ocirc;ng nghệ lỗi thời c&oacute; thể l&agrave; điểm yếu cho hacker tấn c&ocirc;ng v&agrave;o c&aacute;c mạng th&ocirc;ng minh. V&iacute; dụ, trong cuộc tấn c&ocirc;ng v&agrave;o trung t&acirc;m xử l&yacute; nước tại Oldsmar, Florida, một m&aacute;y t&iacute;nh cũ chạy hệ điều h&agrave;nh Windows 7 kh&ocirc;ng c&oacute; tường lửa c&oacute; thể cho ph&eacute;p tin tặc truy cập v&agrave; tăng lượng hidroxit natri trong nước l&ecirc;n 100 lần. Nếu vụ tấn c&ocirc;ng kh&ocirc;ng được ph&aacute;t hiện kịp thời, th&igrave; c&oacute; thể dẫn đến hậu quả nghi&ecirc;m trọng.
<h2 style="text-align: justify;">7. Cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware đối với C&ocirc;ng ty ống dẫn dầu Colonial (2021)</h2>
Cuộc tấn c&ocirc;ng mạng n&agrave;y g&acirc;y sốc khi chỉ cần một mật khẩu bị x&acirc;m phạm đ&atilde; c&oacute; thể khiến đường ống dẫn dầu lớn nhất Hoa Kỳ tạm ngừng hoạt động trong v&agrave;i ng&agrave;y. V&agrave;o ng&agrave;y 7 th&aacute;ng 5 năm 2021, c&ocirc;ng ty ống dẫn dầu Colonial th&ocirc;ng b&aacute;o bị tấn c&ocirc;ng bảo mật mạng li&ecirc;n quan đến ransomware v&agrave; đ&atilde; phải tạm ngừng hoạt động đường ống dẫn dầu của m&igrave;nh -&nbsp; vốn đang cung cấp khoảng một nửa lượng xăng dầu ở bờ Đ&ocirc;ng nước Mỹ. Sự cố k&eacute;o d&agrave;i n&agrave;y được xem l&agrave; nghi&ecirc;m trọng, buộc c&ocirc;ng ty phải trả 4,4 triệu đ&ocirc; la Bitcoin tiền chuộc cho hacker, một nh&oacute;m người Đ&ocirc;ng &Acirc;u gọi l&agrave; DarkSide.
<img style="width: 600px; display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://tek4.vn/public_files/444ab485-604c-4408-b19e-274c059c6e2c" alt="out-of-gas-shutdown" />
Một t&iacute;n hiệu xuất hiện tr&ecirc;n một hệ thống m&aacute;y bơm rỗng, giải th&iacute;ch sự cố thiếu dầu do cuộc tấn c&ocirc;ng mạng v&agrave;o Colonial Pipeline năm 2021.
<h2>8. Cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware chuỗi cung ứng Kaseya (2021)</h2>
Cuộc tấn c&ocirc;ng ransomware n&agrave;y tập trung v&agrave;o c&aacute;c nh&agrave; cung cấp dịch vụ quản l&yacute; (MSPs) để g&acirc;y ảnh hưởng xa hơn, lặp lại tương tự chiến dịch SolarWinds. Nếu x&acirc;m nhập v&agrave;o MSPs, tin tặc c&oacute; thể ảnh hưởng đến nhiều c&ocirc;ng ty hơn. V&agrave;o th&aacute;ng 6 năm 2021, Kaseya, một nh&agrave; cung cấp phần mềm quản l&yacute; c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin đặt tại Florida, được sử dụng bởi nhiều MSPs, đ&atilde; bị tấn c&ocirc;ng ransomware chuỗi cung ứng.
Băng nh&oacute;m ransomware REvil đ&atilde; gửi phần&nbsp; m&atilde; độc cho tất cả kh&aacute;ch h&agrave;ng to&agrave;n cầu của Kaseya th&ocirc;ng qua một bản cập nhật giả về giải ph&aacute;p Virtual System Administrator (VSA). Cuộc tấn c&ocirc;ng đ&atilde; lan rộng rất nhanh v&agrave; ảnh hưởng đến 60 kh&aacute;ch h&agrave;ng của Kaseya (chủ yếu l&agrave; MSPs) v&agrave; hơn 1.500 c&ocirc;ng ty kh&aacute;c bị ảnh hưởng.
<h2>9. RockYou2021 (2021)</h2>
V&agrave;o th&aacute;ng 6 năm 2021, một tệp tin TXT khổng lồ 100GB chứa khoảng 8,4 tỷ mật khẩu đ&atilde; được đăng tải tr&ecirc;n một diễn đ&agrave;n hacker, k&egrave;m theo lời quảng c&aacute;o chứa 82 tỷ mật khẩu.&nbsp;
T&ecirc;n của tệp tin, RockYou2021, được đặt theo t&ecirc;n của cuộc vi phạm ban đầu RockYou năm 2009, khi hơn 32 triệu mật khẩu người d&ugrave;ng đ&atilde; bị r&ograve; rỉ. RockYou2021 dường như l&agrave; một bộ sưu tập mật khẩu cực kỳ lớn. Ngay cả khi n&oacute; kh&ocirc;ng lớn như quảng c&aacute;o ban đầu, nhưng 8,4 tỷ mật khẩu đ&oacute; cũng tương đương với hai mật khẩu cho mỗi người d&ugrave;ng trực tuyến tr&ecirc;n to&agrave;n cầu (ước t&iacute;nh c&oacute; 4,7 tỷ người sử dụng mạng).
Kh&ocirc;ng c&oacute; g&igrave; ngạc nhi&ecirc;n khi vụ r&ograve; rỉ n&agrave;y g&acirc;y ra sự hoang mang tr&ecirc;n diện rộng. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; vẻ như phần lớn trong số 8,4 tỷ mật khẩu bị r&ograve; rỉ bị c&aacute;o buộc đ&atilde; được biết đến - danh s&aacute;ch n&agrave;y về cơ bản l&agrave; một tập hợp khổng lồ v&agrave; kh&ocirc;ng tiết lộ bất kỳ mật khẩu mới bị x&acirc;m nhập n&agrave;o.
N&ecirc;́u bạn th&acirc;́y bài vi&ecirc;́t hữu ích thì hãy ti&ecirc;́p tục theo dõi và ủng h&ocirc;̣ các bài vi&ecirc;́t ti&ecirc;́p theo của Tek4.vn nhé!

Bich Huong

Nhìn lại những vụ tấn công mạng đình đám trong lịch sử

Cùng tác giả

Bich Huong

Có liên quan